วัดบางแคใหญ่

 ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำแม่กลอง บริเวณปากคลองบางแค ตำบลแควอ้อม สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2357 ภายในวัดมีโบราณสถานและโบราณวัตถุที่น่าสนใจ ได้แก่ พระอุโบสถหลังใหญ่อายุกว่า 150 ปี ด้านหน้ามีเจดีย์เหลี่ยมย่อมุมสิบสองศิลปะสมัยกรุงศรีอยุธยา พระประธานในอุโบสถปางมารวิชัยปั้นด้วยศิลาแลง มีธรรมเจดีย์ 7 องค์สร้างเมื่อ พ.ศ. 2415 มีกำแพงแก้วล้อมรอบ และบนฝาประจัน (ฝากั้นห้อง) กุฏิสงฆ์มีภาพจิตรกรรมฝาผนังที่เขียนด้วยสีฝุ่นผสมกาว เขียนในปลายสมัยรัชกาลที่ 2 เป็นเรื่องราวการทำสงครามไทย-พม่า ซึ่งน่าจะเป็นครั้งที่ ร.2 โปรดให้ไปขัดตาทัพที่ราชบุรีเมื่อปี พ.ศ. 2364 ซึ่งไม่ได้เปิดให้ชมทั่วไปต้องขออนุญาต

 การเดินทาง ไปตามทางหลวงหมายเลข 325 (ถนนสมุทรสงคราม-บางแพ) เลี้ยวซ้ายข้ามสะพานพระศรีสุริเยนทร์ เลี้ยวขวาไปตามทางหลวงหมายเลข 3062 ประมาณ 2 กิโลเมตร ผ่านวัดภุมรินทร์กุฎีทอง จะเห็นวัดบางแคใหญ่

ข้อมูลเพิ่มเติม:ททท. สำนักงานสมุทรสงคราม โทร. 0 3475 2847-8
http://www.tourismthailand.org/samutsongkhram

การเดินทาง แผนที่ ที่เที่ยว/ที่พัก

กดติดตามการเดินทางของเราใน Youtube ด้วยนะคะ

ท่าเรือวัดบางแคใหญ่ เนื่องจากสมุทรสงครามเป็นจังหวัดขนาดเล็ก 3 อำเภอ มีแม่น้ำแม่กลองซึ่งเป็นแม่น้ำขนาดใหญ่ไหลผ่าน ในอดีตการเดินทางโดยทางเรือเป็นการเดินทางที่สะดวกที่สุดก่อนจะมีการสร้างถนน วัดแต่ละแห่งจึงสร้างริมน้ำ วัดบางแคใหญ่ก็เช่นเดียวกัน เมื่อเดินทางมาถึงจะมีลานจอดรถใกล้ๆ ท่าน้ำหน้าวัด หรือนักท่องเที่ยวที่อยากจะชมวัดต่างๆ โดยทางเรือก็หาบริการได้ไม่ยาก ท่าเรือหลายแห่งมีบริการนั่งเรือไหว้พระ ในตลาดน้ำอัมพวาก็มีผู้ให้บริการหลายรายด้วยกัน จะมาทางรถหรือทางเรือก็จะถึงวัดที่จุดเดียวกันนี้จากนั้นก็เดินเข้าไปไหว้พระที่อุโบสถ ท่าน้ำหน้าวัดยังเป็นที่ทำบุญปล่อยปลา มีปลาขายให้หลายชนิดแล้วแต่จะเลือก

อุโบสถวัดบางแคใหญ่ เดินเข้ามาไม่กี่ก้าวจากท่าน้ำก็เป็นทางเข้าอุโบสถวัดบางแคใหญ่มียักษ์ทวารบาลยืนอยู่ 2 ตน ซ้ายขวา รอบอุโบสถมีระเบียงคตล้อมรอบทั้ง 4 ด้าน เปิดให้เป็นทางเข้าด้านหน้าซุ้มประตูกึ่งกลางระเบียงคต อีกด้านหนึ่งอยู่ด้านขวาเป็นซุ้มประตูเดินออกไปชมภาพเขียนอายุ 200 ปี และอนุสาวรีย์เจ้าพระยาวงษาสุรศักดิ์ สมุหพระกลาโหม ซึ่งเป็นผู้สร้างวัดแห่งนี้ซึ่งจะกล่าวรายละเอียดในภายหลัง มาเรื่องอุโบสถกันต่อ ในระเบียงคตประดิษฐานพระพุทธรูปปางมารวิชัย และปางสมาธิ ขนาดต่างๆ กันไป อุโบสถวัดบางแคใหญ่นับอายุได้ราว 200 ปี ปัจจุบันกำลังต้องการการบูรณะปฏิสังขรณ์เป็นการใหญ่ พอเดินเข้าไปจะมีป้ายประชาสัมพันธ์บอกบุญสมทบทุนบูรณะอุโบสถ 200 ปี ติดไว้อย่างเด่นชัด

อุโบสถวัดบางแคใหญ่ ภาพนี้เป็นภาพด้านข้าง ด้านหน้าของพระอุโบสถมีเต็นท์กางสำหรับไหว้พระปิดทอง และสถานที่บริจาคทำบุญ ถวายสังฆทาน เลยทำให้ไม่สามารถถ่ายรูปด้านหน้าตรงได้ถนัดนัก อุโบสถมีเจดีย์รายหลายองค์ องค์ที่อยู่ด้านหน้ามีขนาดใหญ่กว่าองค์อื่นๆ สูงเกือบเท่าหลังคาโบสถ์ ตามคำบอกเล่าของผู้เฒ่าผู้แก่ในละแวกวัด และท่านเจ้าอาวาส (พระครูโฆษิตสุตคุณ) ซึ่งเกิดที่บ้านนี้ขณะนี้มีอายุ 93 ปี (พ.ศ.2531) กล่าวไว้ว่าวัดนี้เจ้าพระยาวงษาสุรศักดิ์ (แสง วงศาโรจน์) สร้างให้กับภรรยาหลวงของท่านจึงได้ชื่อว่า วัดบางแคใหญ่ นอกจานี้ท่านได้สร้างวัดบางแคน้อยให้ภรรยาน้อยของท่านด้วย ภายหลังมีการสร้างวัดบางแคกลางขึ้นอีก แต่ไม่มีความเกี่ยวข้องกับ 2 วัดแรกแต่อย่างไร

หลักฐานทางโบราณคดี ที่ปรากฏที่ผนังภายในด้าานหน้าอุโบสถซึ่งเป็นแผ่นหินชนวนมีตัวอักษรภาษาไทยอ่านได้ความชัดเจนว่า วันอาทิตย์ เดือนห้า ขึ้นค่ำหนึ่ง จุลศักราชพันร้อยเจดสิบสาม ปีมะแม ตรีศก เจ้าพญาวงษาสุรศักดิ์ ผู้วามีสมุหะพระกลาโหม ได้ส้างพระอารามนีแล้ว แต่ณะวันสุกร เดือนสิบ แรมสิบค่ำ พุทธศักราชล่วงแล้วได้สองพันสามร้อยห้ามสิบเจด ปีจอ ฉอ-ศก
หากถอดความเป็นภาษาไทยที่อ่านได้ง่ายๆ คือ วันอาทิตย์เดือนห้า ขึ้นหนึ่งค่ำ จุลศักราชหนึ่งพันหนึ่งร้อยเจ็ดสิบสาม ปีมะแม เจ้าพระยาวงษาสุรศักดิ์ ผู้ว่าสมหพระกลาโหม ได้สร้างพระอารามนี้แล้ว ณ วันศุกร์ เดือนสิบ แรมสิบค่ำ พุทธศักราชล่วงแล้วได้สองพันสามร้อยห้าสิบเจ็ด ปีจอ ฉอศก
คือเจ้าพระยาวงษาสุรศักดิ์ ได้สร้างวัดนี้เมื่อปี พ.ศ.2357 เป็นช่วงต้นแผ่นดินรัชกาลที่ ๒ แห่งราชวงศ์จักรี

พระพุทธรูปในระเบียงคต เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัยทรงเครื่อง หลายองค์ก็เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย และมีปางสมาธิด้วย ประดิษฐานรอบระเบียงคต รอบอุโบสถทั้งสี่ด้าน

จุดเทียนธูปบูชาพระหน้าอุโบสถ เมื่อเดินเข้ามาเยี่ยมชมภายใน ก็ทำการไหว้พระ จุดเทียนธูป บูชาพระ ถวายดอกไม้ ปิดทององค์พระซึ่งมีอยู่หลายองค์ที่เต็นท์ด้านหน้าอุโบสถ มีตู้บริจาคทำบุญสมทบทุนบูรณะอุโบสถ สร้างบานหน้าต่าง และบานประตูใหม่ เป็นบานไม้แกะสลักหากท่านใดสนใจเป็นเจ้าภาพบานประตูหน้าต่างยังขาดอีกหลายบานครับ

ด้านข้างอุโบสถ มีเจดีย์รายล้อมทั้งสองด้านของอุโบสถ มองมุมนี้จะเห็นลักษณะการสร้างอุโบสถที่เรียกว่าเสาสอบ คือด้านบนแคบกว่าฐาน (มองเห็นได้ชัดครับไม่ใช่เป็นที่มุมกล้อง) ด้านข้างนี้มีทางเดินออกไปเป็นซุ้มประตูเหมือนด้านหน้าอยู่กลางระเบียงคตทะลุออกไปเป็นทางเดินไปชมภาพเขียนโบราณ สงคราม ๙ ทัพ มีทางลงไปยังวังมัจฉา ได้

เจดีย์หน้าอุโบสถ ลักษณะการสร้างองค์เจดีย์ไม่ได้ตรงกับหน้าอุโบสถเสียทีเดียวดูเหมือนว่าเยื้องกันเล็กน้อย เป็นเจดีย์องค์ใหญ่ที่สุด

หลวงพ่อศรีสมุทรพุทธโคดม เป็นพระประธานในอุโบสถมีพระอัครสาวก ผนังด้านในอุโบสถทั้งสองด้านเป็นเป็นสีพื้นเรียบๆ มีช่องหน้าต่าง 10 ช่อง บานหน้าต่างเป็นแผ่นไม้แบบเก่าๆ ที่กำลังมีการบูรณะเปลี่ยนบานหน้าต่างและบานประตู วันนี้มีประชาชนเดินทางกันมาไหว้พระขอพรวัดบางแคใหญ่จำนวนมาก การถ่ายภาพพระประธานต้องทำอย่างรวดเร็ว ภายในมีพื้นที่ไม่กว้างขวางมากนัก ถ่ายเสร็จแล้วก็เดินออกไปเก็บภาพข้างนอกกันต่อ

หอระฆัง อยู่ตรงซุ้มประตูระเบียงคตอุโบสถด้านข้าง ออกมาก็เห็นเลย เป็นหอระฆังที่สร้างขึ้นใไม่ อย่างสวยงาม ด้านขวาหากเดินไปจะเป็นอนุสาวรีย์ เจ้าพระยาวงษาสุรศักดิ์ สมุหพระกลาโหม ด้านซ้ายลงไปยังวังมัจฉา สามารถซื้ออาหารมาแลี้ยงปลาได้ เดินตรงไปเป็นทางไปชมภาพจิตรกรรมอายุ 200 ปี

อนุสาวรีย์เจ้าพระยาวงษาสุรศักดิ์ เจ้าพระยาวงษาสุรศักดิ์ นามเดิมแสง เป็นบุตรของพระยาราชบุรี (เสม) และท่านผู้หญิงอิม, เจ้าพระยาราชบุรี (เสม) บิดาของท่าเป็นบุตรของตาขุนแกล้ว และท่านยายเดื่อ เป็นธิดาของท่านยายเจ้าเมือง ท่านยายเจ้าเมืองเป็นพี่นางสมเด็จพระรูปศิริโสภาคย์ มหานาคนารีซึ่งเป็นพระชนนีของสมเด็จ พระอมรินทราพระบรมราชินี (ท่านนาง) พระบรมราชินีในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ ๑ (พระบรมราชินีพระองค์แรกแห่งราชวงศ์จักรี จึงถือได้ว่าตระกูลวงศาโรจน์สืบสายหนึ่งมาจากราชนิกูลบางช้าง ราชนิกูลสายนี้มักรับราชการสนองพระเดชพระคุณในแถบสมุทรสงคราม สมุทราสาคร ต่อมาถึงราชบุรีด้วย) ซึ่งมีนิวาสถานเดิมอยู่ที่อัมพวานี้เอง
เจ้าพระยาวงษาสุรศักดิ์ (แสง) เดิมท่านมีบรรดาศักดิ์ใดไม่ทราบ ทราบแต่ว่ามีความดีความชอบมาโดยสม่ำเสมอ ตั้งแต่ครั้งต้นแผ่นดินรัชกาลที่ ๑ กล่าวคือในขณะที่ผู้บิดาคือพระยาราชบุรี ได้รับพระราชทานเลื่อนบรรดาศักดิ์เป็นเจ้าพระยาราชบุรี หลังจากปราบดาภิเษกเสร็จ ขึ้นเถลิงถวัลย์ราชสมบัติเป็นพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์จักรีแล้ว (พ.ศ.2325) ก็ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม พระราชทานบรรดาศักดิ์นายแสงในคราวเดียวกันตามนี้ว่า "ให้นายแสง เป็นพระสมุทรสงคราม" (เจ้าเมืองสมุทรสงคราม)
ต่อมาได้เป็นพระยาราชบุรี คนที่ 2 แห่งราชวงศ์จักรี เมื่อเจ้าพระยามหาเสนา (บุญมา) ถึงแก่อสัญกรรมแล้ว พระบาทสมเด็นพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (รัชกาลที่ ๒) ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้พระยาราชบุรี (แสง) ขึ้นเป็นเจ้าพระยาวงษาสุรศักดิ์ที่สมุหพระกลาโหม ต้นสกุล วงศาโรจน์
เจ้าพระยาวงษาสุรศักดิ์ (แสง) เกิด วันพฤหัสบดีที่ 13 มกราคม พ.ศ.2311 ตรงกับขึ้น 5 ค่ำ เดือน ยี่ ปี ชวด สัมฤทธิ์ศก จุลศักราช 1130 ท่านมีน้องชายร่วมสายโลหิตอยู่ 1 ท่าน คือพระยาราชบุรี (เนียม วงศาโรจน์) ท่านเป็นบุคคลที่เลื่อมใสในพระพุทธศาสนาท่านได้สร้างวัดไว้หลายแห่ง คือ วัดอัมรินทราราม (วัดตาล) ตั้งอยู่ตำบลโคกหม้อ อ.เมือง ราชบุรี สร้างวัดบางแคใหญ่ สร้างวัดบางแคน้อย ที่ตำบลแควอ้อม อ.อัมพวา สมุทรสงคราม
เจ้าพระยาวงษาสุรศักดิ์ (แสง) ถึงแก่อสัญกรรม เมื่อวันที่ 2 พ.ค. พ.ศ.2365 ตรงกับวันพฤหัสบดี ขึ้น 12 ค่ำ เดือน 6 ปี มะเมีย สัมฤทธิ์ จุลศักราช 1184 อายุได้ 54 ปี ตรงกับรัชกาลที่ ๒ แห่งราชวงศ์จักรี บุตรหลานของท่านที่มีชื่อเสียง คือ พระยาราชบุรี (กลั่น) เจ้าเมืองราชบุรี พระยาราชบุรี (โนรี) เจ้าเมืองราชบุรี พระยาราชบุรี (กุ้ง) เจ้าเมืองราชบุรี พระยาราชบุรี (กุ้ง) มีธิดาคือ ท่านผู้หญิงอู่ เป็นภรรยาของเจ้าพระยาสุรพันธ์พิสุทธ (เทศ บุญนาค)

*เรียบเรียงโดย คุณนิรันดร์ วงศาโรจน์ อ้างอิงจาก หอจดหมายเหตุ และนำเนื้อหาจากประวัติวัดบางแคใหญ่อ้างอิงจาก ทิพากรวงศ์, 2503 หน้า 23 มาเรียบเรียงเข้าด้วยกันโดยทัวร์ออนไทยดอทคอม

ทางเข้าชมภาพจิตรกรรม 200 ปี ภาพจิตรกรรมฝาผนังอายุ 200 ปีนี้เป็นงานศิลปะที่ประเมินค่าไม่ได้เป็นภาพเรื่องสงคราม ๙ ทัพ เขียนบนฝาผนังเรือนไม้ทรงไทย ข้างอุโบสถวัดบางแคใหญ่ ภายในยังมีโบราณวัตถุสมัยเดียวกันอยู่อีกหลายชิ้น ควรที่จะเรียกว่าพิพิธภัณฑ์วัดบางแคใหญ่ แต่อย่างไรก็ตามวันนี้ผมจะพาขึ้นไปชมกันว่ามีอะไรบ้าง

เรือนเจ้าพระยาวงษาสุรศักดิ์ เมื่อขึ้นมาแล้วก็สักการะเจ้าของบ้านก่อน เป็นรูปของท่านเจ้าพระยาวงษาสุรศักดิ์ ผู้ดูแลสถานที่นี้แนะนำให้ผมรู้เรื่องราวเกี่ยวกับท่านผู้สร้างวัดบางแคใหญ่ น้ำเสียงที่เอ่ยถึงเจ้าพระยาวงษาสุรศักดิ์ทำให้ผมสัมผัสได้ถึงความรักและเคารพต่อท่านของผู้ดูแลสถานที่ได้อย่างชัดเจน ความภาคภูมิใจที่ได้ดูแลสถานที่แห่งนี้เอ่อล้นออกมาทางน้ำเสียงอันสั่นเครือ ผู้ดูแลบอกว่าภายในบ้าน (ปัจจุบันคือกุฎิหลังหนึ่งภายในวัด) สามารถถ่ายรูปได้ทั้งหมดยกเว้นภาพจิตรกรรม 200 ปี เรื่องสงครา ๙ ทัพ ซึ่งเขียนบนฝาประจันเพียงด้านเดียว ภาพคงเหลือเพียงลายเส้น และสีบางส่วน เนื่องมาจากกาลเวลาที่ยาวนานทำให้มีการลบเลือนเกิดขึ้น บางส่วนแทบจะมองไม่เห็นแต่ก็สัมผัสได้ถึงคุณค่ามหาศาลประเมินราคาไม่ได้ของผลงานชิ้นนี้ กรมศิลปากรได้ขึ้นทะเบียนและรับไปดูแล คาดว่าจะมีการอนุญาตให้ถ่ายภาพได้หลังการบูรณะเสร็จสิ้นลง

หน้าต่างช่องหนึ่งของบ้าน สภาพแสงภายในบ้านหรือเรือนทรงไทยหลังนี้บอกได้เลยว่าไม่ใช่สถานที่สำหรับถ่ายภาพด้วยมือเปล่า เร่ง ISO ขึ้นไปเป็น 400 กลั้นหายใจตลอดระยะเวลาการเล็งภาพและลั่นชัตเตอร์ จนกว่าชัตเตอร์จะทำงานเสร็จสิ้นลง หลังจากถ่ายภาพแต่ละภาพต้องหายใจเข้าลึกๆ ถี่ๆ เอาออกซิเจนเข้าไปเลี้ยงสมอง เปิดภาพรีวิวดูจนแน่ใจว่าแต่ละภาพที่ถ่ายมานั้นไม่เบลอ ภาพนี้มีความน่าสนใจตรงที่เป็นหน้าต่างเพียงช่องเดียวที่มีแสงลอดเข้ามาภายในบ้าน มีโบราณวัตถุที่ดูยังไงก็ไม่เข้าใจว่าคืออะไรตั้งอยู่ งานนี้คงต้องมีการกลับไปเก็บข้อมูลเพิ่มเติมกันอีกหน่อย แต่มุมของแสงที่เข้ามาเลยทำให้ผมเลือกกดภาพนี้ให้ออกแนวขาวดำ

เครื่องตกแต่งบ้านแบบโบราณ ของใช้ต่างๆ รวมทั้งเฟอร์นิเจอร์หรือเครื่องตกแต่งบ้านอย่างเช่นตู้เก็บหนังสือ ตู้เก็บของ สิ่งของต่างๆ ที่จัดวางอยู่เหมือนบ้านหลังหนึ่ง ตรงตำแหน่งที่เหมาะสมของบ้านของทุกชิ้นล้วนมีอายุประมาณเดียวกันกับบ้านหลังนี้ ถ้วยชามเครื่องเบญจรงค์ที่เก่าแก่ จะอยู่ในตู้เก็บของเหมือนตู้โชว์ แต่ด้วยความที่ตู้ก็เก่ากระจกจึงไม่ใสพอและตั้งอยู่ในมุมที่มีแสงน้อยจนไม่สามารถเก็บภาพมาให้ดูกันได้ แต่วัตถุโบราณจำนวนหลายชิ้นเหมาะแก่การไปดูไปชมด้วยตาตนเองมากกว่าที่จะดูเพียงในภาพถ่ายจริงมั้ยครับ

ตู้ลวดลายกนกลงรักปิดทอง ลวดลายที่สวยงามและปราณีตเอกลักษณ์ของเราชาวไทยปรากฏอยู่บนบานประตูของตู้เก็บของหลังนี้ มองจากสภาพแล้วต้องชื่มชมผู้ที่ดูแลของล้ำค่านี้มาจนถึงทุกวันนี้ ซึ่งหากจะนับก็คงเป็น 4 ชั่วอายุคนหรือ Generation 4

นาฬิกาโบราณ

หนังสือใบลาน มาถึงจุดเด่นอีกส่วนหนึ่งของบ้านหลังนี้คือตู้เก็บหนังสือใบลาน ก่อนจะไปที่ตู้ดูหนังสือใบลานบางส่วนที่วางอยู่ข้างบนเพื่อให้เห็นได้ชัดๆ ถึงได้รู้ว่าวิธีการเก็บรักษาหนังสือใบลานนั้นเป็นแบบนี้นี่เองการทำกล่องขนาดพอดีสำหรับหนังสือใบลานแต่ละเล่ม คือถ้าหนังสือยาวก็ทำกล่องยาว ถ้าหนังสือสั้นก็ทำกล่องสั้นๆ ความกว้างและความลึกของกล่องพอเหมาะกับการวางหนังสือ 1 เล่ม ทำให้หนังสือใบลานที่สำคัญอยู่ได้นานขึ้นมากลายลักษณ์อักษรบนหนังสือก็ยังอยู่ชัดเจน

หนังสือใบลานพร้อมภาพประกอบ เป็นครั้งแรกในชีวิตที่ได้เห็นหนังสือใบลานแบบมีภาพประกอบของจริง ภาพบนหนังสือเป็นภาพเขียนลงสีสวยงาม หนังสือใบลานเล่มนี้อยู่ในตู้จึงไม่อาจจะรู้ได้ว่าภาพประกอบจะมีทุกหน้าหรือมีเพียงหน้าแรกเท่านั้น แต่ที่เห็นนี้ก็ถือว่าดีแล้วที่ได้มาที่วัดบางแคใหญ่ และไม่ใช่มาไหว้พระอย่างเดียว วัดบางแคใหญ่นับเป็นพิพิธภัณฑ์ย้อนอดีตถึง 200 ปีได้ด้วยขอเชิญทุกท่านมาพบกับของจริงเหล่านี้กันนะครับ

วังมัจฉาวัดบางแคใหญ่ อยู่มุมหนึ่งของระเบียงคตอุโบสถ ลักษณะเหมือนสระน้ำรูปตัว L มีน้ำตกอยู่ตรงกลาง บรรยากาศร่มรื่นเสียงน้ำทำให้รู้สึกเย็นสบายมีปลาแวกว่ายอยู่มากมายหลักๆ คือปลาดุกขนาดประมาณเท่าขา ว่ายไปว่ายมารอคนมาให้อาหาร มีทั้งสีดำปกติของปลาดุก และปลาดุกเผือกตัวสีขาว เมื่อมาวัดบางแคใหญ่ได้เดินทั่วแบบนี้แล้ว แสดงว่ามาถึงวัดบางแคใหญ่ครับจบการนำเที่ยวชมวัดบางแคใหญ่ไว้เพียงเท่านี้ก่อน หากมีข่าวคราวความคืบหน้าอย่างไรจะอัพเดตกันใหม่ครับ