โฮมสเตย์บ้านถ้ำเสือ

 บ้านถ้ำเสือ มีความเป็นมาจากคำบอกเล่าตั้งแต่เมื่อประมาณ พ.ศ.2487 เป็นป่าดงดิบคนที่เดินทางผ่านมาแถบนี้พอเวลาใกล้ 4 โมงเย็นต้องขึ้นห้างเพื่อพักหลบสัตว์ดุร้าย ละแวกนี้จะมืดเร็ว มีสัตว์ป่ามากมาย มีช้าง ม้า เสือ กระทิงอาศ้ยอยู่ มีชาวบ้านเห็นว่าพื้นที่เหมาะต่อการเกษตรจึงได้เริ่มตั้งหมู่บ้านถางป่าส่วนหนึ่งเป็นที่เพาะปลูก ประมาณ พ.ศ.2517 ตั้งชื่อบ้านท่าน้ำ ต.สองพี่น้อง อ.ท่ายาง ต่อมามีการขยายของชุมชนแยกออกเป็นหมู่บ้านใหม่เปลี่ยนชื่อหมู่บ้าน เป็นบ้านถ้ำเสือขึ้นกับอำเภอแก่งกระจาน เนื่องจากชาวบ้านไปพบถ้ำแห่งหนึ่งมีร่องรอยเสือเคยอาศัยอยู่ในถ้ำ ปัจจุบันมีชาวบ้านอาศัยอยู่ 147 หลังคาเรือน จำนวนประชากร 589 คน เป็นบริเวณรอยต่อของอำเภอแก่งกระจาน ประชากรส่วนใหญ่ทำการเกษตรและรับจ้าง ประมาณ 2541 มีโครงการธนาคารต้นไม้เข้ามา ส่วนการก่อตั้งโฮมสเตย์เกิดจากโครงการธนาคารต้นไม้ เพราะเวลาไปดูงานด้านการทำธนาคารต้นไม้ที่ไหนก็ต้องค้างที่นั่น ที่บ้านถ้ำเสือจึงต้องมีโฮมสเตย์ด้วย โดยการสนับสนุนของ ธกส. คนในหมู่บ้านไปศึกษาดูงาน โดยเลือกที่อยุธยา และป่าละอู ประจวบคีรีขันธ์ ทั้งสองแห่งทำโฮมสเตย์ให้ผ่านการประเมินมาตรฐานโฮมสเตย์ เพราะคนที่มาดูงานมักจะต้องค้างคืน บ้านถ้ำเสือจึงได้เริ่มทำโฮมสเตย์ และส่งประกวดในปี 2554 ได้รับการประเมินผ่านมาตรฐานทั้ง 5 หลัง โดยจะมีการตรวจประเมิน ทุกๆ 3 ปี และในปี 2557 ก็ได้รับการประเมินให้ผ่านเป็นรอบที่ 2

 พี่น้อย ผู้ริเริ่มโครงการธนาคารต้นไม้ ได้เล่าถึงความเป็นมาของโครงการว่า
 เดิมศึกษาโครงการธนาคารต้นไม้ตั้งแต่ปี 2526 จากคนทำงานเมืองหลวง หันมาทำการเกษตรเพราะได้อ่านหนังสือจากคอลัมน์ในหนังสือพิมพ์ จึงเล็งเห็นว่าโครงการนี้จะเป็นประโยชน์ระยะยาวต่อลูกหลาน ดีกว่าการทำงานอาชีพเดิมในเมืองหลวง มีหนังสือมาจากจังหวัดให้ไปดูโครงการธนาคารต้นไม้ แล้วไปเจอทีมที่ทำงานด้านนี้อย่างจริงจัง พี่ไสว แสงสว่าง พี่พงศา ชูแน้ม ซึ่งทำงานร่วมกัน แต่ต่อมาได้แยกทำโครงการคนละโครงการ จากกรมป่าไม้ และ ธกส. กลับมาปรึกษาคนในหมู่บ้านและครอบครัว แต่หลายคนไม่เห็นด้วย จึงได้พยายามทำแบบเล็กๆ โดยหาสมาชิกได้ 70 คน ใช้ต้นไม้ที่มีอยู่แล้วที่มีมูลค่า ในพื้นที่หมู่บ้าน จากพื้นที่ป่าได้ถางเอาต้นไม้ที่ไม่อยู่ในเงื่อนไขออก แล้วปลูกต้นไม้มีค่าทางเศรษฐกิจขึ้นมาแทน จนมีพื้นที่ป่าไม้มีค่าทางเศรษฐกิจมากถึง 70% หลังจากนั้นก็ได้ศึกษาอย่างจริงจัง และพบหมู่บ้านในโครงการธนาคารต้นไม้ประมาณ 5000 ชุมชน

 ธกส.ได้ให้การสนับสนุนทั้งในด้านเงินทุน การท่องเที่ยว การออม การอาชีพ และการประชาสัมพันธ์ แล้วจากนั้นก็สามารถขอการสนับสนุนจากหน่วยงานต่างๆ ได้มากขึ้น จนได้รับรางวัลกินรี เป็นรางวัลกินรีแรกของเพชรบุรี และของไทยในด้านธนาคารต้นไม้

 ธนาคารต้นไม้ เริ่มต้นด้วยการปลูกต้นไม้ที่อยู่ในเงื่อนไขของโครงการเพียง 9 ต้น ก็เข้าเป็นสมาชิกได้แล้ว แต่ต้องปลูกในพื้นที่ของตัวเอง บางรายปลูกต้นไม้มากถึง 1000 ต้น มีรายได้จากการเพาะกล้าไม้จำหน่าย การขายต้นไม้ที่ปลูกในโครงการ การจำนำต้นไม้ เช่นไม้มะฮอกกานี ไม้พะยูง ไม้สัก ราคาแตกต่างกันไป อายุที่พอจะซื้อขายได้ประมาณ 20 ปี คนปลูกอาจจะไม่ได้ใช้ แต่จะกลายเป็นมรดกถึงลูกหลาน ต้นไม้บางชนิดอย่างไม้สักเมื่อมีอายุครบจะมีราคาถึง 30000 บาทต่อต้น ถ้าปลูก 9 ต้นก็จะเป็นเงินเกือบ 1 แสนบาท ถือว่าเป็นการออมที่ให้ผลตอบแทนสูงมากกว่าการออมรูปแบบอื่น เพราะกล้าไม้มีราคาหลักสิบบาทเท่านั้น หลายคนที่ปลูกต้นไม้ราคาแพงพอมีคนมาซื้อก็กลับไม่ขาย เพราะรักในต้นไม้ที่ปลูกขึ้นมากับมือ ต้นไม้ในโครงการธนาคารต้นไม้รอบบริเวณบ้านถ้ำเสือจะมีพิกัด GPS สามารถดูใน Google Map ได้ทุกต้น

ข้อมูลเพิ่มเติม:ททท. สำนักงานเพชรบุรี โทร. 0 3247 1005-6
http://www.tourismthailand.org/phetchaburi

การเดินทาง แผนที่ ที่เที่ยว/ที่พัก

กดติดตามการเดินทางของเราใน Youtube ด้วยนะคะ

ถึงแล้วโฮมสเตย์บ้านถ้ำเสือ การเดินทางตามเส้นทางสายธรรมชาติของเรา มาที่ อ.แก่งกระจาน พื้นที่ที่มีผืนป่าอุดมสมบูรณ์ที่สุดแห่งหนึ่งของไทย ณ หมู่บ้านแห่งหนึ่ง ที่ตั้งชื่อกันว่าบ้านถ้ำเสือ เราได้ฟังคำบอกเล่าจากลูกหลานของผู้บุกเบิกก่อตั้งหมู่บ้านขึ้น ว่าในสมัยก่อนที่นี่เป็นป่าดงดิบ เคยมีเสืออาศัยอยู่ในถ้ำของหมู่บ้าน ปัจจุบันเสือก็เข้าป่าลึกหายไป มีผู้คนมาอาศัยอยู่แทน

ที่นี่เหมาะที่จะเป็นที่พักผ่อนสัมผัสธรรมชาติขนานแท้ หายากลงไปทุกวันในสังคมที่กำลังพัฒนาจนเจริญรุ่งเรือง เป้าหมายเพื่อให้เป็นแหล่งเรียนรู้ดูงานของคนที่สนใจจะตั้งธนาคารต้นไม้ แต่ถึงไม่ได้ทำธนาคารต้นไม้แต่ชอบอยู่กับธรรมชาติอันบริสุทธิ์ที่นี่ก็ยินดีต้อนรับทุกคนที่มาเยือน

แผนผังธนาคารต้นไม้บ้านถ้ำเสือ หมู่บ้านแห่งนี้แม้จะไม่ใหญ่โตมากมาย แต่ก็ใหญ่เพียงพอที่จะทำเป็นป่าไม้ในโครงการธนาคารต้นไม้ ข้อมูลของโครงการเราเล่าไปแล้วในตอนแรก แต่จะเล่าย่อๆ พอเข้าใจอีกครั้งว่า ธนาคารต้นไม้เหมือนกับธนาคารการเงิน คือเอาต้นไม้ไปฝาก แล้วออกดอกเบี้ย เมื่อถึงเวลาตัดขาย นอกจากนั้นในอนาคตอันใกล้ จะมีการใช้ต้นไม้แทนหลักทรัพย์สำหรับกู้เงินจากธนาคารได้ด้วย แน่นอนว่าโครงการลักษณะนี้ต้องสนับสนุนโดย ธนาคารเพื่อการเกษตร หรือ ธกส. นั่นเองตลอดหลายปีที่ผ่านมาโครงการนี้ค่อยๆ เติบโดขึ้นเรื่อยๆ จนทุกวันนี้บ้านถ้ำเสือกลายเป็นแหล่งเรียนรู้เรื่องการทำโครงการธนาคารต้นไม้ที่ดีแห่งหนึ่งของประเทศ

ต้นไม้ในโครงการทุกต้น ติดแทกโลหะ ระบุพิกัดดาวเทียม GPS หาได้จากใน Google Map แสดงให้เห็นว่าไม่ใช่โครงการของเกษตรกรที่ไม่รู้เรื่องเทคโนโลยี แต่เป็นโครงการที่ได้รับการดูแลสนับสนุนอย่างเป็นระบบของหลายหน่วยงานเข้าด้วยกัน เพื่อประโยชน์ของทุกๆ คน ไม่ใช่เฉพาะเจ้าของต้นไม้ในโครงการเท่านั้น แต่การปลูกป่าแบบนี้ยังให้ประโยชน์แก่คนอีกมากมายหลายคนที่อยู่ในเมืองในเรื่องของแหล่งน้ำและออกซิเจน รวมไปถึงการลดโลกร้อนได้อีกด้วย

เมื่อเข้ามาถึงบ้านถ้ำเสือแล้ว หลายๆ หลังคาเรือน หรือเรียกว่าเกิน 80% เป็นสมาชิกโครงการธนาคารต้นไม้ และทำการเกษตรหลายอย่าง ทั้งปลูกไม้มีค่า ทำสวนผลไม้ เลี้ยงหมูหลุม ทำน้ำสัมควันไม้ หลายๆ อย่างที่เราจะเห็นได้จากแหล่งเรียนรู้เรื่องเศรษฐกิจพอเพียง ตามพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

เราก็เพียงแต่ถามหาผู้ใหญ่บ้าน และผู้ดูแลโครงการ เพื่อที่จะได้พาเราไปชมสถานที่ต่างๆ ของโครงการ ในระหว่างตามหาผู้ใหญ่บ้าน เราก็เห็นโฮมสเตย์หลายหลัง ที่เรียกโฮมสเตย์ บอกเลยว่าเป็นห้องพักที่อยู่ชายคาเดียวกันกับเจ้าของบ้าน ห้องพักอาจจะไม่หรูหราเหมือนรีสอร์ท แต่ก็เพียงพอสำหรับการต้อนรับแขกที่ต้องการมาเรียนรู้เรื่องราวของการเกษตร และโครงการธนาคารต้นไม้

ธนาคารต้นไม้ เอาละ เจอผู้ใหญ่บ้านแล้ว ตอนนี้พ่อผู้ใหญ่บ้านและพี่น้อยผู้ริเริ่มโครงการธนาคารต้นไม้บ้านถ้ำเสือ นำทางเราไปที่ท่าน้ำของหมู่บ้าน ซึ่งเมื่อก่อนที่นี่ชื่อบ้านท่าน้ำเพราะมีท่าน้ำนี่เอง ที่ท่าน้ำจะเป็นจุดเริ่มต้นของการเรียนรู้เรื่องราวของโครงการ เรียกว่าเป็นฐานแรก

เส้นทางเดินลงไปยังท่าน้ำ เป็นป่าไม้สูงใหญ่ ที่มารู้ทีหลังว่าเป็นต้นไม้ที่อยู่ในพื้นที่นี้มานานแล้ว เป็นต้นไม้มีค่าที่สามารถเข้าร่วมโครงการธนาคารต้นไม้ได้ ชาวบ้านต้องช่วยกันดูแลรักษา แล้วก็ปลูกเพิ่มเติมขึ้นมาตามความสามารถของแต่ละคน อากาศที่นี่แม้แดดจะร้อน แต่พอเดินเข้าไปท่ามกลางป่าไม้ใหญ่ ความร่มรื่นก็ทำให้เราเดินสบายๆ อากาศบริสุทธิ์มากอย่างรู้สึกได้เมื่อเทียบกับเมืองหลวงที่เราอยู่

ท่าน้ำบ้านถ้ำเสือ เดินไม่กี่นาที เราก็มาถึงท่าน้ำแล้ว เห็นแพไม้ไผ่จอดอยู่ลำเดียว มีต้นก้ามปูใหญ่มากแผ่กิ่งก้านเข้าไปในลำน้ำ แสงแดดส่องลงมากระทบแลดูสวยงาม น้ำใสไหลเย็น เชี่ยวพอสมควรเลย เห็นแบบนี้เลยลองถามผู้ใหญ่บ้าน อยากให้มีกิจกรรมสนุกๆ ให้คนที่มาเที่ยวได้ลอง ล่องเรือตามลำน้ำชมวิวหมู่บ้าน ได้ความว่าต่อไปจะลองทำกันดู แต่ตอนนี้ยังไม่มีนะครับ

จุดหมายสู่ความพอเพียง มั่งคั่ง ยั่งยืน ฐานแรกของการเรียนรู้เรื่องธนาคารต้นไม้ เป็นอาคารเล็กๆ มานั่งรวมๆ กัน เป็นวงกลม จากนั้นผู้ใหญ่และพี่น้อยก็จะเล่าเรื่องราวน่ารู้และความเป็นมาของโครงการให้ฟัง ใช้เวลาประมาณครึ่งชั่วโมง ถ้ามีคำถามก็จะได้ถามให้เข้าใจก่อนที่จะเดินไปฐานต่อไปเพื่อดูของจริง

คุณภาพถ่านความร้อนสูง ที่เห็นอยู่นี้ พี่น้อยได้นำเอาถ่าน ไม่ใช่ถ่านไฟฉายนะครับ ถ่านหุงข้าวเรานี่แหละ แต่การเผาถ่านของพี่น้อยใช้เตาความร้อนสูงที่ออกแบบมาเป็นพิเศษ ทำให้ถ่านมีคุณสมบัติที่ให้ความร้อนได้นานกว่าถ่านจากการเผาปกติ ถ่านที่ได้คุณภาพดีจะสามารถนำไฟฟ้าได้ ทำให้หลอดไฟสว่างขึ้นมาอย่างที่เห็น ถ่านเหล่านี้จะมีการตรวจเช็คทุกก้อนก่อนจะบรรจุไปขาย ติดตราของบ้านถ้ำเสือ เช่นเดียวกันกับสินค้าทางการเกษตรอื่นๆ ที่ต้องเน้นการคัดสรรคุณภาพที่ดีที่สุดเท่านั้นจึงจะวางขายในแบรนด์บ้านถ้ำเสือได้ ลูกค้าที่ต้องการของมีคุณภาพจะมาเลือกซื้อถึงที่

ต้นกล้าของโครงการ เอาละออกจากฐานเรียนทฤษฎี เข้าสู่ชั่วโมงปฏิบัติ โครงการนี้เริ่มต้นจากการลงทุนซื้อต้นกล้าของไม้ต่างๆ ไปปลูก อยากมีเงินให้ลูกหลานใช้ที่แสนกี่ล้านคำนวณเอา ขึ้นอยู่กับต้นไม้ที่จะปลูก มีทั้งสัก พะยูง ใช้เวลา 20 จากค่าต้นกล้า 10 บาท ก็จะกลายเป็น 30000 บาท เรียกกว่าไม่มีการลงทุนใดจะให้ผลตอบแทนขนาดนี้สำหรับเกษตรกร ปลูก 10 ต้น 20 ปี ก็มีเงิน 3 แสน แต่จะให้หาเงินเก็บ 3 แสนในเวลา 20 ปี น้อยคนที่จะทำได้ นี่คือหลักแนวคิดที่พี่น้อยพยายามจะให้เพื่อนบ้านลองคิดดู ตอนนี้ก็เหลือเพียงส่วนน้อยที่ยังไม่เข้าร่วมโครงการ ด้วยเห็นว่าเวลา 20 ปี มันนานไป แต่ความจริงแล้ว พอมันผ่านไปคนส่วนใหญ่เพิ่งจะรู้ตัวว่าไม่มีอะไรงอกเงยขึ้นมาเลย มีแต่ความแก่เท่านั้นที่เพิ่มขึ้น

ธนาคารต้นไม้ จึงเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่จะสร้างความมั่งคั่งให้เกษตรกรอย่างยั่งยืนได้ในอนาคต

สาธิตการทำน้ำยาเอนกประสงค์

การเลี้ยงหมูหลุม เป็นอีกหนึ่งกระบวนการเลี้ยงหมูที่เกษตรกรควรจะศึกษาและนำไปใช้ ขุดหลุมลึก 1 เมตร ปูด้วยใบไม้แล้วขี้วัว พอเอาหมูไปเลี้ยงจะไม่เหม็นเหมือนคอกหมูทั่วไป มีสาธิตให้ดูกันที่ศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงทุกแห่ง

จบการนำเที่ยวบ้านถ้ำเสือ อ.แก่งกระจาน จ.เพชรบุรี เอาไว้เท่านี้ครับ

ขอขอบคุณ
การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย สำนักงานเพชรบุรี
การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย ภูมิภาคภาคกลาง
โฮมสเตย์บ้านถ้ำเสือ