ประเพณีผีตาโขน

 ผีตาโขน เป็นการละเล่นชนิดหนึ่ง โดยผู้เล่นทำรูปหน้ากากมีลักษณะหน้าเกลียดน่ากลัวมาสวมใส่ และแต่งตัวมิดชิด แล้วเข้าขบวนแห่แสดงท่าทางต่างๆ ในงานบุญตามประเพณีประจำปีของท้องถิ่นพื้นบ้าน การเล่นผีตาโขนมีปรากฏในพื้นถิ่นต่างๆ โดยเฉพาะที่อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย

    การจัดขบวนแห่ผีตาโขนจัดตามหมู่บ้านที่ส่งเข้าร่วมประกวด แต่ละหมู่บ้านจะมีการวาดลวดลายต่างๆ กันไป ในแต่ละขบวนยังมีการเพิ่มการแสดงตามความคิดของแต่ละหมู่บ้าน เช่น การเซิ้ง การแต่งตัวตลก การทำหุ่นผีขนาดใหญ่ ทำให้เกิดความหลากหลาย ขบวนแห่ผีตาโขนจะตั้งขบวนที่ที่ว่าการอำเภอ แห่ไปตามถนนจนถึงวัดโพนทอง และมีการแห่กลับเป็นบางครั้ง ในระหว่างการแห่ บรรดาผีๆ จะเล่นสนุกกับผู้คนข้างทางนักท่องเที่ยวสามารถเข้าไปถ่ายรูปกลางขบวนหรือถ่ายภาพกับผีได้ ผีหลายขบวนจะเขียนชื่อกลุ่มหรือชื่อหมู่บ้านไว้ที่หมวกที่ทำจากหวดแล้ววาดลวดลายด้วยสีสันสดใส

ข้อมูลเพิ่มเติม:TAT Call Center 1672
Tourism Authority of Thailand, Loei Office
Tel: +66 (0) 4281 2812

การเดินทาง แผนที่ ที่เที่ยว/ที่พัก

กดติดตามการเดินทางของเราใน Youtube ด้วยนะคะ

ร่วมงานบุญหลวงผีตาโขน เข้ามาถึงด่านซ้าย จังหวัดเลยจะพบเห็นป้ายเชิญชวนเที่ยวงานขนาดใหญ่ติดไว้หลายแห่ง เป้าหมายของเราก็คือการมุ่งหน้าไปที่ถนนแก้วอาสา หรือที่ว่าการอำเภอด่านซ้าย ระหว่างการเดินทางมาที่นี่ก็ผ่านหมู่บ้านต่างๆ มาหลายหมู่บ้าน ซึ่งต่างก็พากันแต่งตัวเป็นผีตาโขนตั้งแต่เช้ามืดเพื่อมาร่วมงานที่ตัวอำเภอด่านซ้าย ดูภาพระหว่างทางมาที่นี่ของเราในเตรียมขบวนแห่ผีตาโขน เนื่องจากงานผีตาโขนเป็นงานที่ยิ่งใหญ่สวยงามและประเพณีนี้ถูกสืบทอดมาช้านานมีจัดที่อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลยเพียงแห่งเดียวเท่านั้น ประชาชนทุกอำเภอได้ส่งขบวนผีตาโขนของตนเองเข้าร่วมงานนี้ และมีชมขบวนของหมู่บ้านของตน นักท่องเที่ยวจากทั่วประเทศ และจากต่างประเทศ หลั่งไหลกันมาชมงานนี้ ที่จอดรถใกล้ๆ กับสถานที่จัดงานหายากมากต้องไปจอดไกลๆ แล้วเดินมา ในบริเวณที่จัดขบวนแห่ เราสามารถเดินเข้าไปได้ จะได้ชมผีตาโขนกันแบบใกล้ชิด หรือจะหาที่นั่งตามร้านอาหาร เครื่องดื่มต่างๆ 2 ข้างทาง แล้วชมขบวนแบบสบายๆ ก็ได้ตามสะดวก ไม่นานนักขบวนก็เริ่มแห่ผ่านมา นอกจากจะมีเหล่าผีตาโขนแล้วก็ยังมีบายศรี ขบวนวิถีชีวิต ศิลปะวัฒนธรรม ตำนานความเชื่อ ฯลฯ อีกหลายอย่าง

ชมสาวงามด่านซ้าย ในขบวนแห่ผีตาโขนช่วงแรกๆ จะเป็นขบวนเทิดพระเกียรติ คำขวัญของอำเภอ ขบวนเกี่ยวกับตำนานและความเชื่อ อย่างพระเวสสันดร ซึ่งเป็นขบวนแห่ที่มักจะได้เห็นในงานบุญแทบทุกงานของชาวอิสาน นำขบวนด้วยสาวสวยของแต่ละอำเภอแต่ละชุมชนที่คัดสรรกันมา ตระการตากับขบวนที่สวยๆ ยาวเหยียดกันเลยทีเดียว แห่กันมาอย่างต่อเนื่องเรื่อยๆ นักท่องเที่ยวบางคนก็ยืนรอดูอยู่กับที่ไม่ต้องเดินกันเลยเพราะเดี๋ยวขบวนแห่เหล่านี้จะเดินผ่านเราเองอย่างช้าๆ สามารถเข้าไปถ่ายรูปได้ตลอดเวลากันเลยครับ

ขบวนแห่ผีตาโขนต่างๆ อย่างในภาพนี้ก็จะได้เห็นขบวนแห่นำขบวนผีตาโขน ซึ่งจะได้แก่ ขบวนเทิดพระเกียรติ ขบวนพระเวสสันดร โดยขบวนเหล่านี้มาจากหลายชุมชนในหลายอำเภอท้องที่จังหวัดเลย รวมนับพันคน แต่ละขบวนมีการตกแต่งอย่างสวยงาม

นักท่องเที่ยวต่างชาติร่วมชมงานแห่ผีตาโขน หลังจากขบวนต่างๆ ผ่านพ้นไป ก็ได้เวลาของเหล่าผีตาโขนเดินตามกันมาเป็นแนวยาว นักท่องเที่ยวต่างชาติมาชมประเพณีนี้กันมาก บางคนเดินชมไปเรื่อยๆ ตามถนน ส่วนนักท่องเที่ยวหลายคนเลือกที่จะนั่งสั่งอาหารกินกัน แล้วก็รอขบวนแห่ที่จะผ่านมาเป็นระยะๆ ในกรณีของพวกเรา เราเลือกที่จะเดินย้อนศรสวนทางกับขบวนแห่ไปเรื่อยๆ จากวัดโพนชัยซึ่งเป็นปลายทางของการแห่ไปยังต้นทาง แต่เดินไปเพียงครึ่งทางเราก็หยุดรอเหล่าผีให้เดินมาหาเราเองบ้าง บรรยากาศเป็นไปอย่างคึกคัก คนมาดูงานมากมายคับคั่ง

ผีตาโขนแบบต่างๆ แต่ละชุมชนที่ส่งผีตาโขนมาร่วมแห่จะมีเอกลักษณ์การทำชุดของผีตาโขน สีสันของหน้ากาก แตกต่างกันไป เมื่อเดินมากันจำนวนมาก มีสีต่างๆ ให้เลือกชมล้วนแล้วแต่สวยงามทั้งนั้นสำหรับทัวร์ออนไทยวันนี้จะนำภาพผีตาโขนมาให้ชมกันแบบครบเครื่องเกือบทุกชุมชนทุกหมู่บ้านกันเลยทีเดียวเลือกชมกันได้เลยครับ ผีตาโขน เป็นการละเล่นชนิดหนึ่ง ในงาน “บุญหลวง” ซึ่งเป็นงานบุญใหญ่ประจำปีของ อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย นอกจากเพื่อความสนุกสนานแล้ว ชาวบ้านยังเชื่อว่าเป็นพิธีขอฝนอย่างหนึ่ง จุดเด่นของงาน อยู่ที่เอกลักษณ์การแต่งกาย โดยผู้เล่นจะสวมใส่หน้ากากผี ที่ทำด้วยหวดนึ่งข้าวเหนียวตกแต่งทาสีสวยงาม และแต่งตัวด้วยเสื้อผ้าที่ทำด้วยเศษผ้ามาต่อกัน มีช่องให้มือลอดออกมาได้ ผีตาโขนจะถืออาวุธประจำตัวและมี “หมากกะแหล่ง” ซึ่งเป็นโลหะคล้ายกระดิ่งรูปสี่เหลี่ยม ผูกติดเอว กิจกรรมในงานเริ่มต้นแต่รุ่งเช้าของงานวันแรก คือพิธีเบิกพระอุปคุต และจะมีขบวนแห่เจ้าพ่อกวน เจ้าแม่นางเทียม คณะพ่อแสน นางแต่ง ผีตาโขนทั้งหลายรวมทั้งผีตาโขนเล็ก ผีตาโขนใหญ่ จะเข้าร่วมขบวนแห่พระเวสสันดรเข้าเมือง มีขบวนแห่บุญบั้งไฟร่วมด้วย โดยในแต่ละหมู่บ้านจะจัดแต่งขบวนของต้นเข้าประกวดกันเป็นที่คึกคักสนุกสนาน นอกจากนี้ยังมีการประกวดการเต้นผีตาโขน และการแสดง *ที่มา การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย

ถ่ายรูปที่ระลึกกับเหล่าผีตาโขน บรรยากาศของนักท่องเที่ยวที่วัดโพนทอง สถานที่ที่ใครหลายๆ คนอยากจะเข้ามาดูงานเพราะในวัดโพนทองเป็นที่จัดกิจกรรมการแสดงและอีกหลายๆ อย่าง เมื่อเข้ามาในวัดจะเจอเหล่าผีตาโขนที่แห่มาจากที่ว่าการอำเภอ มารออยู่เพื่อให้นักท่องเที่ยวได้ถ่ายรูปเป็นที่ระลึก หากเดินผ่านโดยไม่สนใจผีตาโขนเหล่านี้อาจจะเข้ามารุมได้อย่างภาพซ้าย สร้างความสนุกสนานให้คนที่มางานได้อย่างมาก ซุ้มประตูวัดโพนทองแน่นไปด้วยผู้คนที่แย่งกันทั้งเข้าและออกจากวัด กว่าจะเข้ามาในนี้ได้ใช้เวลากันพอสมควร นอกจากนี้ภายในวัดโพนทองยังมีพิพิธภัณฑ์ผีตาโขนให้ได้ชมกันอีกด้วย

ผีตาโขน สำหรับผู้ที่มาแต่งตัวเป็นผีตาโขนในขบวนแห่ก็มีหลายวัยกันครับ บางทีก็เป็นเด็กตัวเล็กๆ ประมาณ 5 ขวบก็มี มีผีผู้ใหญ่จูงเดินตามถนนแก้วอาสา แต่พอแห่มาถึงปลายทางบางทีก็ต้องมีการถอดหน้ากากผีออกมาหายใจกันบ้าง เพราะชุดที่เห็นอยู่นี้มาใส่เดินกลางวันร้อนๆ นี่สุดยอด ส่วนภาพขวามากันเต็มคันรถเข็น ผีตาโขนเดินทางด้วนพาหนะก็มีนะครับ

ผีตาโขน ผีตาโขนมีลวดลายสีสันมากมายแตกต่างกันไป เมื่อเห็นนักท่องเที่ยวที่ถือกล้องเดินมาผีเหล่านี้ก็จะเดินมาทักทายทำท่าทางให้ถ่ายภาพสวยๆ กันแบบประชิดตัว เราจะบอกให้ผีทำท่าอะไรก็ลองดูได้เหล่าผีๆ จะยินดีจัดให้เต็มที่ถ่ายรูปกันแบบจุใจไปเลยครับ อาวุธที่ผีเหล่านี้ถือก็แตกต่างกันไปตามแต่ไอเดียของแต่ละหมู่บ้าน ส่วนหน้ากากบางทีก็ใช้สีสันสวยงามสดใสดึงดูดใจ บางทีก็เป็นสีพื้นของหวด ประกอบเข้ากับวัสดุที่หาได้ตามธรรมฃาติอย่างทางมะพร้าว ก็สวยอย่างที่เห็น

สินค้าที่ระลึกของงานผีตาโขน ที่เห็นอยู่นี้ก็เป็นผลงานการประดิษฐ์ชุดผีตาโขนซึ่งมีทั้งหน้ากากอย่างเดียว บางร้านก็นำมาวางขายทั้งชุด เป็นชุดที่ใส่แสดงจริงในขบวนแห่ เรียกว่าพอสวมชุดนี้แล้วเข้าไปเดินกับผีตาโขนได้ด้วย มีวางจำหน่ายกันเรื่อยๆ แต่ก็ไม่ได้ทำออกมามากนักถ้าอยากได้เป็นที่ระลึกก็ลองไปถามๆ กันดูครับ นอกจากนี้ยังมีตุ๊กตาผีตาโขนตัวเล็กๆ ที่ย่อให้มีขนาดเล็กลงแต่ความสวยงามยังคงเดิมก็มีให้เลือกกัน

ผีตาโขนนอกจากจะมีจุดเด่นที่หน้ากากที่ทำจากหวดนึ่งข้าวเหนียว วาดลวดลายสีสันสวยงามแล้วยังมีกระป๋อง กระพรวน ผูกไว้ที่เอวลากไปด้วยเวลาเดินทำให้เกิดเสียงดัง เมื่อมากันจำนวนมากๆ เสียงก็จะยิ่งดังขึ้น ที่หน้ากากที่ผีสวมใส่จะมีข้อความเขียนไว้หรือไม่มีก็แล้วแต่ ข้อความที่นิยมเขียนบนหน้ากากผีก็ได้แก่ สืบสาน อนุรักษ์ และผีตาโขน

สิ่งที่น่าสนใจอื่นๆ ในขบวนแห่ผีตาโขน นอกเหนือจากผีที่เราเห็นกันจนคุ้นตาไปแล้ว ก็มีการแต่งตัวแบบตลกขบขัน เป็นคนป่าบ้าง เป็นผีแบบอื่นๆ อย่างเช่นหน้ากากผีธรรมดาๆ ที่เราเห็นวางขายอยู่ทั่วไปก็มี รวมไปถึงการประดับรถในขบวนแห่ให้ดูเหมือนหน้ากากผีตาโขนยักษ์ แล่นมาตามถนนอย่างสวยงาม

ผีตาโขน หน้ากากผีตาโขนสวยๆ มีให้ชมกันอีกหลายแบบ สีสันที่สดใสลวดลายที่มีรายละเอียดอ่อนช้อยปราณีตอย่างลายไทยแบบภาพซ้าย หรือจะเป็นลายศิลปะอย่างภาพขวา สร้างความประทับใจให้กับคนที่ได้มาร่วมงานในวันนี้ได้เป็นอย่างดี สมกับเป็นประเพณีที่ชาวไทยทั้งประเทศและชาวต่างชาติอยากจะมาดูให้ได้สักครั้ง

ผีตาโขน สีหวานๆ ก็มี นี่ก็เป็นผีตาโขนอีกแบบหนึ่งที่สร้างความแตกต่างให้กับชุดที่ตัวเองออกแบบด้วยการเลือกโทนสีที่หวานๆ แทนชุดที่เข้ม เหมือนอีกหลายๆ ชุมชน ถ้าใครได้มางานนี้แนะนำว่าควรดูให้จบขบวนแล้วถ่ายรูปที่ระลึกกับผีไปเก็บกันเป็นคอลเลกชั่นสวยๆ แบบครั้งหนึ่งในชีวิตกันเลยครับ

ผีตาโขน เอาละมาดูผีกันต่อครับ ยังมีเดินมาเรื่อยๆ กันอีกเยอะมากมายหลายแบบ จะเดินหาถ่ายรูปตามถนน หรือจะเข้าไปรอที่วัดโพนทองก็เลือกเอาครับ แต่ถ้ารอดูบนถนน ยังจะหาอะไรกินกันไปได้เรื่อยๆ อีกด้วย

ขบวนแห่ผีตาโขน ที่เห็นในภาพทั้ง 2 ภาพนี่ละครับ จะได้เห็นกระดิ่ง กระพรวนกันเยอะหน่อย บางคนแขวนมากันแบบเต็มพิกัด เดินส่ายไปส่ายมาสร้างเสียงดังกังวานทั่วบริเวณ อันเป็นเอกลักษณ์ของงานแห่งผีตาโขนของไทย กระดิ่งหรือกระพรวนของชางอิสานจะมีรูปทรงเป็นเอกลักษณ์ที่เรียกว่า “หมากกะแหล่ง” ซึ่งเป็นโลหะคล้ายกระดิ่งรูปสี่เหลี่ยม ผูกติดเอว

ผีตาโขน มาต่อกันด้วยอีกชุมชนหนึ่งซึ่งเน้นเสื้อผ้าเป็นสีน้ำเงิน ส่วนหน้ากากผีเป็นหวดสีเรียบๆ ไม่มีการตกแต่งสีสันกันมากนัก ใช้ทางมะพร้าวมาประกอบ มีลวดลาย คนสวมชุดผีตาโขนบางคนมีผีตัวเล็กๆ ถือมาด้วย เป็นตุ๊กตาสวยๆ มีวางขายในงานด้วยนะครับ

นี่ก็เป็นผีตาโขนอีก 2 แบบ เอามาให้ชมกันครับ แบบหนึ่งก็ลายจัดจ้านทั่วทั้งหน้ากาก อีกแบบหนึ่งก็ใช้สีเรียบๆ เสื้อผ้าสีขาวทั้งชุด

ผีตาโขนเด็ก ต่อกันอีกหน่อยกับผีตาโขน ในภาพขวาจะเห็นผีตัวน้อยๆ ที่มาในขบวนกับผีตัวใหญ่ๆ ช่างมีความอดทนดีมากที่ใส่ชุดผีเดินจนถึงปลายทางได้ ผีตาโขนตัวน้อยๆ นี้เป็นผีเด็กที่สุดที่เราได้เห็นในวันนี้เลยครับ

ขบวนอื่นๆ ในงานแห่ผีตาโขน นอกจากที่เหล่าผีตาโขน ขบวนเทิดพระเกียรติ ขบวนของดีด่านซ้าย ขบวนพระเวสสันดร ก็ยังมีชนกลุ่มน้อยในพื้นที่อำเภอด่านซ้าย และจังหวัดเลย สวมชุดประจำเผ่า มีขบวนวิถีชีวิต อันประกอบด้วยเครื่องมือจับสัตว์น้ำ พวกกุ้งพวกปลา แล้วก็ผีตาโขนมาด้วยอีก 2 แบ โทนเข้มกับโทนสว่างขาวสดใสสวยงาม

เก็บตกเล็กๆ น้อยๆ จากขบวนแห่ผีตาโขน ภาพบนซ้ายเป็นวัฒนธรรมการแสดงพื้นบ้าน การรำเซิ้งของอิสาน เป็นช่วงท้ายๆ ของขบวนแห่ผีตาโขน สรุปว่าทีมงานทั้งหมดได้ประจำการเก็บภาพงานผีตาโขนตั้งแต่หัวขบวนจนถึงท้ายขบวนโดยไม่ได้ไปไหน ไม่รู้สึกเบื่อกันเลยทีเดียว เพราะผีแต่ละชุมชนสวยงามแตกต่างกันไป หลากหลายตระการตามาก ภาพบนขวา เป็นผีตาโขนสาวสวยอยู่ภายใต้หน้ากากผี มาเปิดหน้ากากให้ถ่ายรูปแบบน่ารักๆ ภาพล่างซ้าย นักท่องเที่ยวถ่ายรูปที่ระลึกกับผีตาโขน ภาพล่างขวา ผู้คนคับคั่งในวัดโพนชัย วัดโพนชัยและพิพิธภัณฑ์ผีตาโขน เป็นจุดปลายทางของขบวนแห่ เมื่อขบวนแห่ผีตาโขนเดินทางมาถึงวัดแห่งนี้ เหล่าผีๆ ทั้งหลายก็จะมีเวลาให้นักท่องเที่ยวได้ถ่ายรูปเป็นที่ระลึก ทำให้นักท่องเที่ยวจำนวนมากต้องการเข้าไปภายในวัด หลายคนที่เข้าไปแล้วก็อยากกลับออกมา แน่นขนัดหน้าประตูวัด

รีวิว ประเพณีผีตาโขน เลย

---

 "สุดยอดประเพณีไทยที่รู้จักไปทั่วโลก งานบุญหลวงและการละเล่นผีตาโขน 2560 จะจัดขึ้นในวันที่ 24-26 มิถุนายน 2560 พร้อมกับการสร้างสีสันให้มากยิ่งขึ้น กับงานสีสันนครหน้ากาก วัดโพนชัย 24-25 มิถุนายน 2560 งานนี้บอกเลอ มันฝุดๆ ขิงๆ ไม่ไปจะไม่ได้เห็นของดีนะคร้าบ
วันอาทิตย์ที่ 25 มิถุนายน 2560
เวลา 09.30 น. – ขบวนแห่พร้อมกันหน้าที่ว่าการอำเภอด่านซ้าย
เวลา 10.00 น. – พิธีเปิดงานบุญหลวงและการละเล่นผีตาโขน ปี 2560 ขบวนแห่เจ้าพ่อกวน เจ้าแม่นางเทียม เจ้าพ่อแสน - นางแต่ง และขบวนแห่ผีตาโขนต่างๆ ยาวเหยียดจนสุดขบวน"

Akkasid Tom Wisesklin
2017-06-06 10:37:36

---