ข้อมูลเพิ่มเติม:ททท.สำนักงานเลย โทร. 0 4281 2812,0 4281 1405
http://www.tourismthailand.org/loei
การเดินทาง แผนที่ ที่เที่ยว/ที่พัก
ผีขนน้ำ เรื่องราวความเป็นมาของผีขนน้ำ เราเล่ามาเยอะค่อนข้างละเอียดพอให้เข้าในว่าผีขนน้ำคืออะไรเนาะ ยังไงก็อย่างน้อยให้รู้ว่ามันไม่ใช่ผีตาโขนก็แล้วกันเดี๋ยวจะเหมารวมงานเค้าไปเป็นชื่อเดียวกันซะหมด
นายเกียรติพงษ์ คชวงษ์ ผู้อำนวยการ ททท. สำนักงานเลย พาเหล่าบล็อคเกอร์และสื่อทีวีนิตยสารมาทำข่าวการละเล่นผีขนน้ำ วันแรม 1 ค่ำ เดือน 6 ตรงกับวันที่ 21 พฤษภาคม ที่ผ่านมา
การทำหน้ากากผีขนน้ำ เอาไม้เนื้ออ่อน เช่น ไม้นุ่น ไม้ตีนเป็ด (พญาสัตบรรณ) ฯลฯ ที่มีขนาดพอเหมาะมาสลักเป็นรูปหน้ากาก วาดลวดลายลงสีต่างๆ เช่นลายบัวเครือ ลายผักแว่น ตามความเชื่อและจินตนาการเพื่อให้ดูน่ากลัว หน้ากากผีขนน้ำจะขุดให้เป็นรูปหน้าคล้ายๆ วัว ควาย วาดให้เป็นรูปผีน่ากลัว ตาจะโต จมูกโต ฟันใหญ่ แต่มักเขียนปากให้เป็นรอยยิ้ม เหมือนเมตตาปราณี ใบหูทำด้วยสังกะสีโตพอควรกับใบหน้า ส่วนเขาต่อมานิยมใช้หวายมาตรึงติดกับหน้ากาก ให้ปลายทั้งสองข้างแยกออกจากกัน ใช้เชือกมัดลำหวายให้โค้งเข้าหากันพองาม เหมือนกับเขาควายที่โค้ง ใช้กระดาษสีต่างๆ ตัดเป็นริ้วติดประดับระหว่างเขาทั้งสองข้าง การละเล่นของชาวอีสานนิยมใช้วัสดุหาง่ายในท้องถิ่นไม่ฟุ่มเฟือยหรือสิ้นเปลือง มักจะดัดแปลงจากข้าวของเครื่องใช้เก่าๆ ที่พอหาได้
ผีขนน้ำ แต่ก่อนในอดีตคนที่จะแต่งชุดผีขนน้ำเดินแห่ป่าวประกาศไปทั่วหมู่บ้านมักจะเป็นชายหนุ่มหรือเด็กๆ ทุกวันนี้ผีขนน้ำมีจำนวนมากขึ้นด้วยชาวบ้านหลายหมู่บ้านร่วมใจกันอนุรักษ์ประเพณีวัฒนธรรมอันทรงคุณค่าของตนเองเลยมีทั้งสาวๆ ไปจนถึงผู้สูงอายุมาร่วมแต่งตัวเป็นผีขนน้ำแห่รอบหมู่บ้านกันเป็นจำนวนมาก
ผีขนน้ำ วันแรก วันนี้จะมีการแห่ ชาวบ้านเรียกว่า วันโฮม ชาวบ้านจะไปรวมกันที่ ศาลเจ้าปู่บ้านนาซ่าว ในช่วงเย็นๆ เพื่อไปรวมกันแห่ดอกไม้เข้าไปยัง วัดโพธิ์ศรี ขบวนแห่นั้นประกอบด้วยนางเทียมร่างทรงของเจ้าปู่จิรมาณพ นางเทียมเจ้าปู่ผ่านพิภพ จ้ำ นางแต่ง ผีขน และชาวบ้านจากคุ้มต่างๆ ในหมู่บ้านเดินแห่เป็นขบวนไปรอบหมู่บ้าน ตีฆ้อง ตีกลอง ปรบมือ ร้องรำทำเพลงกันอย่างสนุกสนาน เดินไปยังวัดโพธิ์ศรี เมื่อเดินถึงวัด พระก็จะตีกลองใหญ่บนหอกลอง 3 ครั้ง ขบวนแห่ก็จะเดินรอบโบสถ์ 3 รอบ เสร็จแล้วนำดอกไม้ไปบูชาที่ผาม (ประรำพิธี) ที่ชาวบ้านจัดเตรียมไว้ พร้อมบูชาบวงสรวงผีปู่ย่า เป็นเสร็จพิธี สำหรับคนที่สนใจจะมาดูแผนที่ศาลเจ้าปู่นาซ่าวคลิกเลย
บรรยากาศบ้านนาซ่าวในวันงานผีขนน้ำ ชาวบ้านนาซ่าว ถือว่าวันงานบุญเดือนหก เป็นวันสำคัญของหมู่บ้าน วัยทำงานที่ออกเดินทางไปทำมาหากินต่างถิ่นจะเดินทางกลับหมู่บ้านเพื่อร่วมงานบุญที่รื่นเริงตามประสาวิสัยชาวอีสาน ความสนุกของงานบุญเหนือสิ่งอื่นใดทุกคนจะยิ้มแย้มแจ่มใสเบิกบานพาลูกหลานเดินร่วมขบวนแห่รอบหมู่บ้านส่วนคนที่ไม่ร่วมขบวนแห่นั่งอยู่ที่บ้านก็จะหาหน้ากากผีขนน้ำหรือซื้อเสื้อยืดลายผีขนน้ำมาใส่เพื่อร่วมสมทบทุนทำบุญประจำปี
ขบวนแห่ดอกไม้ ในวันแรก นอกเหนือจากผีขนน้ำชุดแรกที่ร่วมพิธีที่ศาลเจ้าปู่นาซ่าวที่เหลือก็จะเป็นชาวบ้านที่มาร่วมขบวนแห่ดอกไม้ไปยังวัด งานวันนี้คึกครื้นมากเพราะชาวบ้านทั้งหมู่บ้านจะมาร่วมขบวนแห่ไปด้วยกันรอบหมู่บ้านแล้ววกกลับไปยังวัดโพธิ์ศรี วันนี้จะมีไม่ผีขนน้ำมาเดินในขบวนแต่จะมีผีขนน้ำมาในวันถัดไป ชาวบ้านทุกวัยจะมาร่วมกันแห่อย่างสนุกสนานครื้นเครงไปพร้อมกับรถเครื่องเสียงที่เปิดเพลงหมอลำอย่างสนุกสนานไปตลอด บางคนก็จะแต่งตัวสวยงามเป็นพิเศษเพื่อมาร่วมในงานบุญวันนี้
มนุษย์พ่นควัน สีสันของงานแห่ผีขนน้ำที่เราจะได้เห็นคือเครื่องดนตรีที่ดัดแปลงเอาเครื่องพ่นยาฆ่าแมลงเก่าๆ ที่ใช้การไม่ได้แล้วมาทำเป็นลำโพงขนาดใหญ่แบกใส่หลังพร้อมกับบรรเลงเสียงพิณไปตามถนนปิดท้ายขบวนแห่ เวลาเดินไปทางไหนชาวบ้านจะพูดว่า มาแล้วมนุษย์พ่นควัน เพราะเดิมทีลำโพงของแกทำหน้าที่พ่นยาฆ่าแมลงนั่นเอง ขบวนแห่เดินทางไปอย่างช้าๆ รอบหมู่บ้านระยะทางประมาณ 2 กิโลเมตร แล้วเข้าวัดโพธิ์ศรีจัดแจงตกแต่งบริเวณวัดด้วยดอกไม้เพื่อเตรียมพร้อมสำหรับงานบุญในวันรุ่งขึ้น ทั้งหมดดูแลความเป็นระเบียบเรียบร้อยโดย อปพร อาสาสมัครป้องกันภัยฝ่ายพลเรือน ของหมู่บ้าน ซึ่งมีรถสกายแลปสีชมพูเป็นพาหนะ สร้างสีสันให้กับงานบุญนี้ได้เป็นอย่างดี
ผีขนน้ำ วันที่สอง วันที่สอง คือวันงาน เริ่มพิธีงานตั้งแต่เช้ามืด จะมีพิธีบวงสรวงผีเจ้าปู่ที่ศาลของหมู่บ้าน ร่างทรงหรือ จ้ำ จะมาทำพิธีบวงสรวง พร้อมการฟ้อนรำบนศาลเจ้าปู่นาซ่าว และต่อด้วยการทำพิธี ที่ด้านล่างหน้าศาลโดยมีบั้งไฟ 5 ลูก ที่จะจุดในวันสุดท้ายเป็นส่วนสุดท้ายของประเพณีผีขนน้ำที่ทำสืบต่อกันมาทุกปี
เมื่อเสร็จพิธีแล้วจะมีการอัญเชิญพระอุปคุต พร้อมบั้งไฟ 5 ลูก แห่เข้าไปยังวัดโพธิ์ศรี ขณะที่แห่ก็มีการตีฆ้อง ร้องรำทำเพลงไปด้วย เมื่อไปถึงบริเวณวัดก็แห่รอบโบสถ์ 3 รอบ แล้วเชิญพระอุปคุตไปไว้ที่หออุปคุต ความเชื่อเรื่องแห่อุปคุตนี้มีความเชื่อต่อกันมาว่า เพื่อให้พระอุปคุตมาปกปักรักษาชาวบ้านและประชาชนที่มาเที่ยวชมงานไม่ให้เกิดภัยอันตรายต่างๆ
ผีขนน้ำรวมตัวที่จุดนัดพบ เมื่อถึงเวลาบรรดาผีขนก็จะเดินไปรวมตัวกัน ที่จุดนัดหมายตามที่กำหนดไว้ (แต่เดิมประเพณีผีขนน้ำมีคนมาร่วมไม่มากอย่างทุกวันนี้ จุดนัดพบก็ใช้โรงเรียนบ้านนาซ่าว ต่อมาเมื่อมีผีขนน้ำต้องการร่วมงานบุญนี้มากขึ้นๆ จึงเปลี่ยนมาใช้บริเวณลานองค์การบริหารส่วนตำบลนาซ่าว) เมื่อทุกคนมาพร้อมกันก็จะแห่ขบวนเข้าไปยังวัด โดยมีพิธีการเปิดงานอย่างยิ่งใหญ่ขึ้นทุกปีๆ ในปีนี้ นายพรชัย ถมกระจ่าง ปลัดจังหวัดเลย นายบรรพรรต ยาฟอง นายอำเภอเชียงคาน นายวรวุฒิ มีแพง รองประธานสภา อบจ.เลย นายสำเนียง ทาก้อม ประธานสภาวัฒนธรรม อ.เชียงคาน นายกและสมาชิกองค์การบริหารส่วนตำบลนาซ่าว กำนันผู้ใหญ่บ้านในตำบลนาซ่าว นางสมฤดี จิตรจง ผู้อำนวยการภูมิภาคภาคตะวันออกเฉียงเหนือ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย และอีกหลายท่านมาร่วมพิธีเปิดงานประเพณีแห่ผีขนน้ำอย่างยิ่งใหญ่ แสดงให้เห็นถึงความตั้งใจที่จะฟื้นฟูประเพณีวัฒนธรรมอันดีงามของชาวเชียงคานขึ้นมาให้ยิ่งใหญ่เหมือนกับงานผีตาโขน และก็แสดงให้เห็นว่าเริ่มมีนักท่องเที่ยวให้ความสนใจงานนี้มากขึ้นๆ เรื่อยๆ ด้วยเช่นกัน
ร่างทรงเจ้าปู่นาซ่าวร่วมพิธีแห่ผีขนน้ำ
ผีขนน้ำ ระหว่างที่รอพิธีเปิดอย่างเป็นทางการ ผีขนน้ำที่มีรวมตัวกันจนเต็มลานกว้างย้อมให้ลานที่เคยว่างเปล่าเต็มไปด้วยสีสันของเหล่าผีขน เปิดเพลงเต้นตามจังหวะไปเรื่อยๆ อย่างสนุกสนาน เป็นเรื่องประหลาดที่ปกติเวลาจะแห่ผีขนน้ำจะมีฝนตกลงมาเป็นประจำทุกปี ปีนี้แม้ว่าฝนจะไม่ตกแต่แดดที่เคยแผดจ้าเป็นประจำทุกวันกลับครึ้มจนทำให้อากาศเย็นสบาย
ในพิธีเปิดปีนี้เหล่าผีขนน้ำส่วนหนึ่งจะทำการแสดงเรื่องราวความเป็นมาของการกำเนิดประเพณีผีขนน้ำ จบการแสดงด้วยการฉีดน้ำจากสายดับเพลิงเพื่อเพิ่มความสนุกสนานชุ่มฉ่ำให้เหล่าบรรดาผี
การแห่ผีขนน้ำ จากจุดเริ่มต้นที่เหล่าผีนัดพบคือองค์การบริหารส่วนตำบลนาซ่าว จะแห่ขบวนเข้าไปยังวัด ซึ่งนำหน้าขบวนด้วยนางเทียมร่างทรงเจ้าปู่จิรมาณพ ร่างทรงเจ้าปู่ผ่านพิภพ จ้ำ นางแต่ง และนางเทียม ร่างทรงวิญญาณคนอื่น ๆ ตามด้วยขบวนผีขน ขบวนบั้งไฟน้อย 5 บั้ง (ชาวบ้านเรียกว่า มะเขี่ย) ขบวนตีฆ้องตีกลอง ร้องรำทำเพลงให้ขบวนนางเทียมได้ฟ้อนรำ ส่วนผีขนก็จะเต้นรำไปตามจังหวะกลอง โดยจะเป็นการฟ้อนที่ไม่มีกำหนดตายตัวลงไปว่ามีท่าใดบ้าง คือทำท่าตามจินตนาการที่คิดว่าทำได้เหมือนผี และทำให้ผู้คนกลัวด้วย และจะมีขบวนฟ้อนเซิ้งของคุ้มต่างๆ ซึ่งปีนี้ชาวบ้านทุกหมู่ในตำบลนาซ่าวต่างก็แต่งตัวเป็นผีขนน้ำเข้าร่วมขบวนกันอย่างล้นหลาม เกิดเป็นสายแห่งสีสันเคลื่อนไปช้าๆ ตามถนนเข้าหมู่บ้านมุ่งหน้าไปยังวัดโพธิ์ศรี
ในระหว่างทางของขบวนแห่ที่แต่เดิมมีระยะสั้นๆ แต่เมื่อมีผีขนน้ำมากขึ้น คนมาเที่ยวงานจากต่างถิ่นก็เริ่มมากขึ้น การปรับเปลี่ยนรูปแบบและเส้นทางการแห่ให้ยาวขึ้นก็จะทำให้คนมาดูได้ดูผีขนน้ำอย่างจุใจเต็มอิ่มมากยิ่งขึ้น จากองค์การบริหารส่วนตำบลนาซ่าวไปยังวัดโพธิ์ศรี ประมาณ 1.5 กิโลเมตร เดินข้ามถนนจากนั้นเข้าซอยข้างวัดศรีโพนแท่น เลี้ยวซ้ายไปตามถนนกลางหมู่บ้านเดินแห่เป็นเส้นตรงไปเลี้ยวเข้าประตูวัดโพธิ์ศรี ไม่สั้นเกินไปไม่ยาวเกินไป ชาวบ้านที่มีบ้านอยู่ตามเส้นทางขบวนแห่จะคอยต้อนรับผีขนน้ำ บางบ้านมีน้ำใส่แก้วใส่น้ำแข็งเย็นๆ มาให้กิน บางบ้านมีน้ำมาฉีดด้วยสายยางบ้างมาสาดกันบ้างพอให้ชุ่มฉ่ำเย็นสบายเหมือนสงกรานต์ขนาดย่อมเลยทีเดียว เหมาะกับสภาพอากาศร้อนของช่วงเวลาที่จะย่างเข้าสู่ฤดูฝน
ผีขนน้ำ
ผีขนน้ำ
ผีขนน้ำ
ผีขนน้ำ
ผีขนน้ำ
"20 May 2019 will see this festival again
20 พฤษภาคม 2562 จะมีงานแบบนี้อีกครั้งนะ"
Akkasid Tom Wisesklin
2019-05-14 18:19:21
5/5 จาก 1 รีวิว |
*หมายเหตุ ระยะทางเป็นระยะโดยประมาณ