ผ้าย้อมดินภูเขาไฟบ้านเจริญสุข

ผ้าย้อมดินภูเขาไฟบ้านเจริญสุข
บุรีรัมย์
ภูมิปัญญาท้องถิ่นผ้าฝ้ายทอมือย้อมสีธรรมชาติจากดินภูเขาไฟหรือผ้าภูอัคนี ภูมิปัญญาการทอผ้าด้วยดินภูเขาไฟเกิดจากภูมิปัญญาของคุณยายสมศรี ถุนนอก ซึ่งเป็นผู้ที่ค้นพบการนำดินภูเขาไฟเขาพระอังคาร ที่ดับสนิทแล้วมาย้อมเส้นไหมและฝ้ายเพื่อทอไว้ใช้ในครัวเรือนและเป็นของฝากแก่ผู้มาเยี่ยมเยือน เริ่มต้นจากคุณยายสมศรี ถุนนอก เดินทางไปเก็บเห็ดที่ป่าเขาพระอังคารเจอดินที่ภูเขาลูกหนึ่งบริเวณเทือกเขาพระอังคาร ชาวบ้านเรียกเขาลูกนั้นว่าเขาดินแดง ซึ่งดินบริเวณนั้นมีสีแดง คุณยายสมศรีสังเกตว่าดินที่เปื้อนเสื้อผ้าและตะกร้าที่ใส่เห็ดมีสีสวย น่าจะนำดินมาย้อมเส้นไหมหรือเส้นฝ้าย คุณยายสมศรีจึงนำดินนั้นมาหมักย้อมเส้นไหมและทอเป็นผ้าพันคอเพื่อใช้เป็นของฝากของที่ระลึก และขายในพื้นที่และอำเภอใกล้เคียง เนื่องจากวัตถุดิบเส้นใหมมีราคาแพงทำให้ต้นทุนสูงทำให้ผ้าไหมบ้านเจริญสุขไม่สามารถแข่งขันสู้ผ้าไหมอำเภอนาโพธิ์หรืออำเภอพุทไธสงได้ สมาชิกกลุ่มทอผ้าบ้านเฉลิมสุขโดยการนำของคุณยายสมศรี ได้คิดค้นที่จะนำเส้นฝ้ายมาย้อมสีและทอ เนื่องจากต้นทุนถูกกว่าเส้นใหมขายง่าย แต่พอนำฝ้ายมามัดย้อมด้วยดินจากภูเขาพระอังคารแล้วสีของผ้าซีดจางเร็ว คุณยายสมศรีจึงคิดหาวิธีที่จะทำให้สีไม่ซีดจางเร็วด้วยการนำเปลือกประดู่มาต้มกับเส้นฝ้ายเพื่อเป็นการเคลือบสีของเส้นฝ้ายที่หมักย้อมด้วยดิน เพราะคุณสมบัติของต้นประดู่เป็นไม้ที่มียางติดเส้นผ้าแล้วไม่สามารถซักออกได้น้ำประดู่จึงสามารถเคลือบสีของเส้นฝ้ายได้ ทำให้ผ้าภูอัคนีมีสีสวยงามเป็นธรรมชาติและไม่ซีดจางเร็ว

    จากลักษณะของภูเขาพระอังคารซึ่งเป็นที่ตั้งของวัดเขาพระอังคารนั้นมีลักษณะรูปร่างเหมือนพญาครุฑนอนคว่ำหน้า ถ้ามองจากมุมสูง เชื่อว่าเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์เนื่องจากประวัติลายแทงธาตุพนมเชื่อได้ว่ามีการนำพระอังคารธาตุของพระพุทธเจ้าไปบรรจุไว้ที่ไหล่ข้างซ้ายของพญาครุฑ จากลักษณะพื้นที่ผนวกกับความเชื่อของชาวตำบลเจริญสุขนำสู่ผืนผ้าทอมือที่ประณีต เนื้อผ้านุ่มสวยงาม สวมใส่สบาย เสริมบุคลิกให้โดดเด่น เป็นมงคลชีวิตกับผู้สวมใส่ เป็นที่มาของคำกล่าวที่ว่า จากพื้นดินถิ่นภูเขาไฟ สู่ผืนผ้าที่มาของภูอัคนี ผ้าเอกลักษณ์พื้นถิ่น ผ้าฝ้ายย้อมดินภูเขาไฟ



พิกัด GPS ผ้าย้อมดินภูเขาไฟบ้านเจริญสุข:
14.5519609,102.85984819999999

กดติดตามการเดินทางของเราใน Youtube ด้วยนะคะ