ชุมชนบ้านอ่าวใหญ่ ตราด

ชุมชนบ้านอ่าวใหญ่ ตราด
ตราด
บ้านอ่าวใหญ่เป็นชุมชนหนึ่งบนเกาะกูด ชาวบ้านมีจำนวนไม่มากนักแทบทุกคนเลี้ยงชีพด้วยการทำประมงบ้างก็ทำสวน ที่หมู่บ้านอ่าวใหญ่ไม่มีหาดทรายสวยงามเหมือนอย่างสถานที่แห่งอื่นๆ บนเกาะกูด จึงแทบไม่มีนักท่องเที่ยวรู้จักหมู่บ้านแห่งนี้ ลักษณะภูมิประเทศเป็นอ่าวขนาดใหญ่ซึ่งเป็นที่มาของชื่อบ้านอ่าวใหญ่ ในสมัยที่การประมงรุ่งเรืองมีเรือประมงเข้ามาจอดหลบลมมรสุมกันเป็นจำนวนมาก จากคำบอกเล่าของป้าวาสนา หรือที่เราเรียกกันง่ายๆ ว่าป้าหนา เล่าให้ฟังว่าสมัยนั้นเรือประมงเข้ามาจอดเต็มอ่าวจนสามารถเดินจากฝั่งหนึ่งของอ่าวไปยังอีกฝั่งหนึ่งได้เพราะเรือจอดติดกันจนเต็มอ่าว

ถ้าจะพูดถึงความสำคัญของอ่าวใหญ่ ขอกล่าวถึง เกาะกูด กันสักหน่อย เกาะกูดเป็นเกาะสุดท้ายของเส้นชายแดนของไทยด้านตะวันออกอยู่ในเส้นทางการค้ามีเรือสำเภาเดินเรือเข้ามาติดต่อค้าขายกันแต่โบราณ บริเวณนี้จึงเป็นสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์เช่นเป็นสถานที่ลี้ภัยของพระเจ้าเวียดนาม ยาลอง (องเชียงสือ) หรือที่ชาวบ้านเรียกว่าเจ้าอนัมก๊กที่เข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภารสมัยรัชกาลที่ ๑ จนกระทั่งกาปักปันเขตแดนเมื่อฝรั่งเศสยึดดินแดนปัจจันตคีรีเขตร์ (เกาะกง) ในสมัยรัชกาลที่ ๕ ด้วยเหตุที่อ่าวใหญ่มีทำเลที่ดีสำหรับการจอดเทียบเรือน้อยใหญ่ น่าจะเป็นจุดสำคัญจุดหนึ่งสำหรับการเดินทางทางเรือในอดีต

ปัจจุบันการท่องเที่ยวในประเทศไทยเจริญขึ้นอย่างรวดเร็วในทุกๆ พื้นที่ มีนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศเดินทางท่องเที่ยวในเมืองไทยจำนวนหลายล้านคนในแต่ละปี บ้านอ่าวใหญ่ที่ไม่มีหาดลงเล่นน้ำจึงมีนักท่องเที่ยวผ่านเข้ามาเพียงจำนวนน้อย ประกอบกับชาวบ้านที่มีความรักในธรรมชาติ ทำให้ธรรมชาติของที่นี่ยังคงสมบูรณ์อยู่อย่างมาก สังเกตุได้จากน้ำทะเลใต้ถุนบ้านแทบจะไม่มีขยะให้เห็นเลย น้ำทะเลใสมากมีปลาขนาดเล็กเข้ามาอยู่อาศัยเรียกว่าเป็นแหล่งอนุบาลสัตว์ทะเลขนาดเล็กได้เป็นอย่างดี มีสัตว์ทะเลหลายชนิดให้เราได้เห็นในพื้นที่ของอ่าวใหญ่ ทุกวันนี้จึงเป็นเหมือนอ่างปลาหรือตู้ปลาที่ใหญ่ที่สุดในโลกก็ว่าได้

ความเป็นมาของหมู่บ้านอ่าวใหญ่ที่มีมาช้านานในด้านของการเดินทางคมนาคมระหว่างหลายประเทศเช่น ญวน เขมร จีน จึงทำให้ชุมชนแห่งนี้กลายเป็นแหล่งสะสมภูมิปัญญาชาวบ้านและวัฒนธรรมต่างๆ เอาไว้มากมาย เมื่อยุคสมัยของการทำประมงเริ่มจะประสบปัญหาสัตว์น้ำลดจำนวนลงและหายากกว่าเมื่อก่อน ค่าน้ำมันที่สูงขึ้นทุกวัน ชาวบ้านอ่าวใหญ่จึงพร้อมใจกันเปิดหมู่บ้านในฐานะแหล่งท่องเที่ยว ในระบบนิเวศพิพิธภัณฑ์ หรือ Ecomuseum (ผมเคยเขียนเรื่อง นิเวศพิพิธภัณฑ์เอาไว้แล้วก่อนหน้านี้ เลยไม่อยากพูดถึงทฤษฎีมากเกินไปเดี๋ยวจะเบื่อ ถ้าสนใจลองเข้าไปอ่านที่ ชุมชนท่าระแนะ ระบบธนาคารสีเขียวนี้จะช่วยฟื้นฟูระบบนิเวศที่เสียไปจากการทำประมงจับสัตว์น้ำจนจำนวนลดหายไปอย่างรวดเร็ว โดยนักท่องเที่ยวที่เข้ามาเที่ยวในหมู่บ้านจะเป็นผู้ทำกิจกรรมปล่อยสัตว์น้ำ ร่วมกับศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงชายฝั่งตราด ได้แก่ ปูไก่ ปลาเก๋าปะการังลายจุด ปลาย่ำสวาท ฯลฯ นอกจากนี้นิเวศพิพิธภัณฑ์ยังจะช่วยสืบสานภูมิปัญญาชาวบ้านสร้างความภาคภูมิใจให้กับลูกหลานคนรุ่นหลัง ด้วยการนำเอาวัฒนธรรมเหล่านั้นมาเป็นจุดขายของการท่องเที่ยวอีกด้วย

กิจกรรมที่น่าสนใจจากภูมิปัญญาชาวบ้านได้แก่ สปาญวนยุคองเชียงสือ ย้อนรอยประวัติศาสตร์กองทัพเรือสมเด็จพระนเรศวร การรื้อฟื้นภูมิปัญญาการทำน้ำปลาตำรับโบราณ (สามกระต่าย)
ททท. ตราด โทร.039-597-259-60, 039- 597-255
ป้าหนา โทร. 085-278-6575

พิกัด GPS ชุมชนบ้านอ่าวใหญ่ ตราด:
11.607449,102.594413
กดติดตามการเดินทางของเราใน Youtube ด้วยนะคะ