วัดถ้ำขาม (ภูขาม)

วัดถ้ำขาม หรือ ภูขาม ชาวบ้านมักเรียกว่า ภูคำขาม อยู่ในเขตบ้านคำป่า ตั้งอยู่บนภูขาม ซึ่งเป็นเขาลูกหนึ่งบนเทือกเขาภูพาน ตำบลไร่ อำเภอพรรณานิคม ตามเส้นทางสายสกลนคร-อุดรธานี (ถนนนิตโย) ก่อนถึงอำเภอพรรณานิคมเล็กน้อย มีทางเข้าได้หลายเส้นทางเช่น เส้นทางเข้าพระธาตุภูเพ็ก หรือทางบ้านไร่ ถ้ำขามนี้เดิมเป็นที่ปฏิบัติธรรมของพระอาจารย์ฝั้น อาจาโร ท่านได้จำพรรษาอยู่ที่วัดนี้จนถึงประมาณ พ.ศ. 2507 ท่านอาพาธจึงได้ไปจำพรรษาที่วัดป่าอุดมสมพร นอกจากนี้ยังเป็นวัดหนึ่งที่เก็บอัฐิของพระอาจารย์เทศก์ เทศรังสี ซึ่งมีผู้คนยังเดินทางมาสักการะบูชาอยู่เป็นประจำ

ประวัติวัดถ้ำขาม
ปี พ.ศ. ๒๔๙๖ พระอาจารย์ฝั้น ยังคงจำพรรษาอยู่ที่วัดป่าภูธรพิทักษ์ ติดกับถนนเลี่ยงเมือง ทางไปจังหวัดกาฬสินธุ์และอำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม และวัดป่าภูธรพิทักษ์ยังติดอยู่กับวัดพระธาตุนารายณ์เจงเวงซึ่งตั้งอยู่ในเขตอำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร

ในระหว่างตอนกลางพรรษา พระอาจารย์ฝั้น ได้ปรารภกับลูกศิษย์ท่านได้นิมิตเห็นถ้ำอยู่ทางทิศตะวันตกของเทือกเขาภูพาน ภายในถ้ำนั้นมีแสงสว่างเท่า ๆ กับตะเกียงเจ้าพายุ ๒ ดวง อากาศดี สงบ ถ้าได้ไปวิเวกที่ถ้ำแห่งนี้ เหมือนได้อยู่อีกโลกหนึ่งทีเดียว

เมื่อออกพรรษาพระอาจารย์ฝั้นได้เดินทางไปยังถ้ำตามที่ได้นิมิตแต่มิได้ตรงไปยังถ้ำ ท่านได้เดินทางไปกับพระภิกษุและสามเณรเพียง ๓ รูปเท่านั้น ท่านไปพักที่วัดป่าอุดมสมพร เพื่อพาคณะญาติโยมบำเพ็ญกุศลแก่บุพพาการี เมื่อเสร็จจึงออกเดินทางไปพักที่วัดป่ากลางโนนภู่ (วัดป่าบ้านภู่) เพื่อบำเพ็ญกุศลครบรอบวันฌาปนกิจของพระอาจารย์ภู่ ธัมมทินโน จากนั้นได้เดินทางไปพักที่ป่าช้าข้าง ๆวัดไฮ่ ๒ คืน แล้วเดินทางไปยังบ้านคำข่า พอไปถึงญาติโยมได้พาพระอาจารย์ฝั้นไปพักในป่าข้างหมู่บ้าน ชาวบ้านเรียกว่าดงวัดร้าง พระอาจารย์ฝั้น ได้ถามญาติโยมในหมู่บ้านนี้ว่า ภูเขาแถบนี้มีถ้ำบ้างหรือไม่ พวกญาติโยมบอกว่ามีหลายแห่ง ทั้งถ้ำเล็กและถ้ำใหญ่ ในวันต่อมาพระอาจารย์ฝั้นได้พาญาติโยมขึ้นไปดูถ้ำแต่ไม่ตรงกับในนิมิตสักแห่งเดียว พระอาจารย์ฝั้น จึงได้กลับลงมาพักที่หมู่บ้าน ต่อมาพวกญาติโยมได้บอกกับพระอาจารย์ฝั้นว่ายังมีอีกถ้ำหนึ่งอยู่บนยอดเขา เป็นถ้ำใหญ่มากชาวบ้านเรียกว่า “ถ้ำขาม” เมื่อถึงวันสงกรานต์ ชาวบ้านจะขึ้นไปทำบุญ และสรงน้ำพระบนถ้ำนั้น เป็นประจำทุกปี

ในวันรุ่งขึ้นชาวบ้านได้พาพระอาจารย์ฝั้น เดินทางไปยังถ้ำขาม เป็นเส้นทางที่ลำบากต้องปีนไต่ไปตามไหล่เขาเต็มไปด้วยขวากนาม เมื่อขึ้นไปถึงถ้ำขาม “พระอาจารย์ฝั้น ได้เดินสำรวจดูรอบบริเวณ แล้วท่านได้เอ่ยปากว่าถ้ำนี้แหละที่ได้นิมิตเห็น ท่านจึงให้ญาติโยมทำแคร่นอนขึ้นในถ้ำเพื่อจะได้พักค้างคืนที่นี่แต่ความไม่พร้อมจึงได้ลงมาพักที่หมู่บ้านที่เดิม และพร้อมให้ญาติโยมทำทางลงมาด้วยจะได้ขึ้นได้สะดวกในวันหลัง

เช้าวันรุ่งขึ้นของวันใหม่ เมื่อพระอาจารย์ฝั้นได้ฉันเสร็จเรียบร้อย ได้เดินทางขึ้นถ้ำขามอีกครั้งพร้อมญาติโยมและเสบียงอาหาร เพราะถ้ำขามอยู่ห่างจากหมู่บ้านมาก และการออกบิณฑบาตไม่สะดวก การขึ้นถ้ำขามในครั้งนี้ พระอาจารย์ฝั้นพร้อมด้วยพระภิกษุ สามเณรได้เตรียมการเป็นที่เรียบร้อย พร้อมที่จะพักอยู่บนถ้ำขามและในเดือน มีนาคม พ.ศ. ๒๔๙๗ พระอาจารย์ฝั้น ได้จำพรรษาอยู่บนถ้ำขามมีพระภิกษุ ๓ รูป เมื่อออกพรรษาพระอาจารย์ฝั้นได้พาญาติโยมชาวบ้านพัฒนาถ้ำขามและมีเส้นทางไปมาหาสู่ระหว่างชาวบ้านกับถ้ำขามสะดวกขึ้น พอถึงหน้าแล้งในปี พ.ศ.๒๔๙๘ พระอาจารย์ฝั้น ได้ชวนชาวบ้านและญาติโยมช่วยกันสร้างศาลาโรงธรรม กุฏี สระน้ำ จนเสร็จเรียบร้อย จนปรากฏเห็นอยู่ทุกวันนี้ และในเวลาต่อมาถนนได้เริ่มต้นสร้างขึ้นถ้ำขามในปี พ.ศ.๒๕๐๗ ทำให้รถยนต์ได้วิ่งขึ้นถ้ำขามได้สะดวกจนถึงทุกวันนี้

ในปี พ.ศ. ๒๔๙๙ พระอาจารย์ฝั้น ได้ลงจากถ้ำขามไปจำพรรษาอยู่ที่วัดป่าภูธรพิทักษ์ เมื่อออกพรรษา พระอาจารย์ฝั้น ได้กลับขึ้นถ้ำขาม พร้อมทั้งพัฒนาถ้ำขามอย่างไม่หยุดยั้ง

ในพรรษาปี พ.ศ. ๒๕๐๐ จนถึง พ.ศ. ๒๕๐๕ มีพระภิกษุและสามเณรจำพรรษาอยู่กับพระอาจารย์ฝั้นที่ถ้ำขาม เมื่อออกพรรษาในปี พ.ศ.๒๕๐๕ พระอาจารย์ฝั้นได้ลงจากถ้ำขามมาพักอยู่ที่วัดป่าอุดมสมพรในหน้าแล้งของปี พ.ศ.๒๕๐๕ พระอาจารย์ฝั้นได้พาญาติโยมพัฒนาเส้นทางถนนจากโรงเรียนบ้านม่วงไข่ไปบ้านหนองโดก อย่างใกล้ชิด ๕-๖ วัน ทำให้พระอาจารย์อาพาธอย่างหนัก เข้าพักรักษาตัวที่โรงพยาบาลในจังหวัดสกลนคร เมื่ออาการดีขึ้นจึงได้มาพักฟื้นที่วัดป่าภูธรพิทักษ์และได้จำพรรษาที่วัดนี้ด้วย

ในปี พ.ศ. ๒๕๐๖ ในพรรษานี้ พระอาจารย์ฝั้น ยังคงจำพรรษาอยู่ที่วัดป่าภูธรพิทักษ์ เพราะได้รับการขอร้องจากคณะแพทย์และศิษย์กลัวว่าท่านพระอาจารย์จะขึ้นถ้ำขามเพราะต้องออกกำลังกายมาก มีอายุมากขึ้น ซึ่งเป็นอันตรายต่อสุขภาพ ประกอบกับมีญาติโยมไปกราบนมัสการท่านอาจารย์ตลอดมาทำให้ไม่ค่อยได้พักผ่อน

ในปี พ.ศ. ๒๕๐๗ พระอาจารย์เทสก์ เทสรังสี ได้กลับมาจากทางจังหวัดภูเก็ต เพราะได้เผยแผ่ศาสนาให้กับประชาชนในภาคใต้นานถึง ๑๕ ปี พระอาจารย์เทสก์ ได้กลับมาอีสานและได้มาเยี่ยมพระอาจารย์ฝั้นที่อำเภอพรรณานิคม ในวันหนึ่งพระอาจารยเทสก์ ได้ขึ้นไปถ้ำขาม เมื่อได้เห็นสภาพถ้ำขามจึงชอบมาก จึงได้จำพรรษาอยู่ที่ถ้ำขาม

ในปี ต่อมา พระอาจารย์ฝั้น ยังคงไป ๆ มา ๆ ระหว่างวัดป่าอุดมสมพรกับวัดป่าภูธรพิทักษ์และถ้ำขาม พระอาจารย์ฝั้น เป็นพระเถระผู้ใหญ่รูปหนึ่งและเป็นศิษย์ของพระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต ที่ผู้คนทั่วไปเคารพนับถือ พระอาจารย์ฝั้นทำให้ถ้ำขามกลายสภาพเป็นที่ปฏิบัติธรรมสำหรับพระภิกษุ สามเณรและประชาชนโดยทั่วไป

ในปัจจุบันถ้ำขามได้รับการจัดตั้งเป็น “วัด” มีชื่อว่าวัดถ้ำขาม ตั้งอยู่ที่ตำบลไร่ อำเภอพรรณานิคม จังหวัดสกลนคร และยังเป็นที่ตั้งเทสกเจดีย์ เทสรังสีอนุสรณ์ เป็นเจดีย์ที่สร้างขึ้นเพื่อระลึกถึงหลวงปู่เทสก์ เทสรังสี หรือพระราชนิโรธรังสี คัมภีรปัญญาวิศิษฎ์ ที่ได้มาละสังขาร ณ วัดถ้ำขาม สมกับดั่งคำที่ได้ยกย่องหลวงปู่เทสก์ท่านว่า “ดวงประทีปแห่งลุ่มแม่น้ำโขง” มา ณ บัดนี้ ดวงประทีปดวงนี้ได้ลับไปจากขอบฟ้าแม่น้ำโขงไม่หวนกลับมาอีกแล้ว คงเหลือไว้แต่ความทรงจำที่ดีกับหลวงปู่ผู้ได้ทำให้โลกสว่างไสวตลอดไปกับความงดงามของหลวงปู่เทสก์

การเดินทาง ใช้เส้นทางสายสกลนคร-อุดรธานี เส้นทางหลวงหมายเลข 22 ไปประมาณ 22 กิโลเมตร มีทางแยกซ้ายเข้าทางเดียวกับพระธาตุภูเพ็กไปอีกประมาณ 10 กิโลเมตร ก่อนที่จะตรงขึ้นไปพระธาตุภูเพ็กมีทางแยกขวาไปประมาณ 30 กิโลเมตร

ข้อมูลเพิ่มเติม:ททท.สำนักงานนครพนม (นครพนม สกลนคร มุกดาหาร) 0 4251 3490-1
http://www.tourismthailand.org/nakhonphanom

แก้ไขล่าสุด 0000-00-00 00:00:00 ผู้ชม 32693

การเดินทาง แผนที่ ที่เที่ยว/ที่พัก

กดติดตามการเดินทางของเราใน Youtube ด้วยนะคะ

ลานจอดรถวัดถ้ำขาม วัดแห่งนี้ตั้งอยู่บนเขาที่เรียกกันว่าภูขาม ภูเล็กๆ ที่ขับรถขึ้นมาได้ง่ายๆ ด้วยความสงบของพื้นที่บริเวณนี้จึงถูกเลือกโดยอาจารย์ฝั้น ให้เป็นสถานที่ปลีกวิเวกปฏิบัติธรรม ผู้คนเวียนมาสักการะสถานที่ที่ท่านอาจารย์ฝั้น และหลวงปู่เทศก์ เคยจำพรรษาอยู่ ลานจอดรถกว้างใหญ่รอต้อนรับเราอยู่แล้ว ที่นี่มีร้านค้าเล็กๆ อยู่ร้านเดียว มีดอกไม้บริการให้สำหรับถือขึ้นไปสักการะเจดีย์และรูปเหมือนของเกจิทั้งสองท่าน

จากลานจอดรถ เราต้องเดินต่อไปอีกแต่ก็ไม่ไกล มีสะพานทางเดินพร้อมบันไดที่สร้างไว้ให้เดินสะดวก สิ่งสำคัญยิ่งบนนี้คือถ้ำขาม และเทสกเจดีย์ เทสรังสีอนุสรณ์

ตามทางเดินขึ้นไปยังวัดที่อยู่บนยอดเขา มีลิงอาศัยอยู่ ต้องระวังลิงแย่งของ และห้ามให้อาหารลิงตามทางเดินเพื่อไม่ให้ลิงมารอขออาหารบริเวณนี้

เดินพ้นบันไดมาแล้วก็จะมาเจอลานหินบนยอดเขา มีต้นไม้ขึ้นแต่ไม่มากส่วนใหญ่เป็นต้นไม้เล็กๆ ที่ขึ้นบนดินที่มีอยู่ไม่มากบนลานหิน มีศาลาหลังเล็กๆ เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปปางห้ามสมุทร

เทสกเจดีย์ เทสรังสีอนุสรณ์ จากลานหินเดินไปอีกไม่ไกลเป็นที่ตั้งของเจดีย์ทรงสี่เหลี่ยมสีขาวสูงเด่นตระหง่านอยู่กลางลานหิน ล้อมรอบด้วยลีลาวดีสีขาว เป็นภาพที่สวยงามมากตั้งแต่แรกเห็น และไม่อยากเชื่อว่ามีเจดีย์ที่สวยงามแบบนี้อยู่บนเขาที่เหมือนลานหินแบบนี้

เทสกเจดีย์ เทสรังสีอนุสรณ์ เป็นเจดีย์สี่เหลี่ยมจตุรัส มีฐาน 2 ชั้น ประตูเข้าออก 4 ด้าน เป็นกระจกใส ตั้งอยู่บนลานหินเกือบสุดหน้าผาเหนือถ้ำขาม ที่บันไดทางขึ้นเจดีย์ จะมีแผ่นป้ายจารึกประวัติหลวงปู่เทสก์ เทสรังสี ไว้ให้ศึกษากันด้วย

ภายในเทสกเจดีย์ เทสรังสีอนุสรณ์ ประดิษฐานพระพุทธรูปปางห้ามสมุทร ด้านหน้าเป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ และอัฐิธาตุของอาจารย์ฝั้น และหลวงตามหาบัว อยู่คนละด้าน ชาวบ้านและศิษยานุศิษย์จะนำเอาดอกไม้มาสักการะอยู่เป็นประจำ รอบๆ ผนังด้านในของเจดีย์เป็นเหมือนพิพิธภัณฑ์เล็กๆ มีเครื่องอัฐบริขารของท่านเก็บรักษาไว้อย่างดี มีหนังสือหลายเล่มที่เกี่ยวกับธรรม จริยวัตรที่งดงามของท่าน แสดงอยู่ในตู้กระจก ทั้งภาษาไทยภาษาอังกฤษ เช่น The Autobiography of a Forest Monk และ Only the World Ends เป็นต้น

ผาหินเหนือถ้ำขาม ลานหินต้านล่างฐานของเจดีย์ เป็นลานหินที่เหมือนหลังคาถ้ำขาม ตรงส่วนปลายลานหินเป็นหน้าผาลงไป มีพื้นที่ห้ามผู้หญิงเดินบริเวณผาส่วนปลายเพราะเป็นบริเวณที่อยู่เหนือถ้ำที่อาจารย์ฝั้นเคยปฏิบัติธรรมอยู่ และในถ้ำขามก็ยังมีพระพุทธรูปและรูปเหมือนอาจารย์ฝั้นไว้ให้สักการะกันอีกด้วย จากหน้าผาแห่งนี้จะมองเห็นวิวที่สวยงามของป่าเขาด้านล่าง

กุฏิสงฆ์วัดถ้ำขาม สร้างอยู่กับธรรมชาติแบบกลมกลืนเรียบง่ายและสงบ เหมาะสำหรับการปลีกวิเวกศึกษาพระธรรมของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

ถ้ำขาม เมื่อสักการะพระบรมสารีริกธาตุ พระอัฐิธาตุในเจดีย์แล้ว ก็จะมีบันไดทางเดินลงมาที่ถ้ำขามเป็นถ้ำขนาดใหญ่มาก จากถ้ำหินตามธรรมชาติ ต่อมาได้มีการพัฒนาสร้างเป็นศาลาธรรม โดยการนำของอาจารย์ฝั้น อาจาโร สร้างจนมั่นคงแข็งแรง มีพุทธศาสนิกชนเดินทางมาไหว้พระขอพรมากมายไม่ขาดสาย

ต้นมะขาม ที่มาของชื่อถ้ำขาม

ทางเดินไปกุฏิหลวงปู่เทสก์ เทสรังสี จากถ้ำขาม มีทางเดินลงมาอีกด้าน เป็นพื้นที่บริเวณที่พำนักของสงฆ์ หรือเขตสังฆาวาส ที่นี่จะมีกุฏิของหลวงปู่เทสก์ ซึ่งเป็นสถานที่ละสังขารของหลวงปู่ด้วย ทางวัดได้รักษากุฏิหลังนี้เอาไว้ เหมือนเป็นพิพิธภัณฑ์ทางเดินไปกุฏิหลวงปู่เทสก์จะมีผาหินแกะสลักพระพุทธรูปปางไสยาสน์ไว้ด้วย พื้นที่ตรงนี้เรียกกันว่า ถ้ำเสือ

กุฏิหลวงปู่เทสก์ เทสรังสี พอเดินขึ้นบันไดมาบนกุฏิ จะมีห้องกระจกอยู่ เป็นห้องที่หลวงปู่เทสก์ปลงสังขาร ภายในห้องประกอบด้วยเตียงที่ท่านนอนปลงสังขาร มีโซฟาและรถเข็นสมัยที่ท่านยังอยู่ ด้านในสุกจะมีรูปเหมือนและเครื่องอัฐบริชารของท่าน

พระอัฐิธาตุหลวงปู่เทสก์อยู่ในห้องกระจกห้องเดียวกันกับเตียงที่ท่านปลงสังขาร ส่วนอีกห้องหนึ่งบนกุฏิหลังเดียวกัน เป็นห้องที่มีหุ่นขี้ผึ้งอาจารย์ฝั้น

พระพุทธรูปแกะสลักบนผาหิน ทางเดินที่เราเดินมาที่กุฏิหลวงปู่เทสก์ จะผ่านหน้าผาแห่งนี้ มองจากกุฏิลงไปจะเห็นพระพุทธรูปปางไสยาสน์ที่แกะสลักบนผาหินได้ชัดมาก ใต้ภาพแกะสลักมีรูปภาพของพระเกจิสายอาจารย์ฝั้น ได้แก่ อาจารย์ฝั้น อาจาโร หลวงปู่เขี่ยม โสรโย และหลวงตาสมัย สมาหิโต เป็นที่เก็บอัฐิส่วนหนึ่งของเกจิทั้ง 3 ท่าน เหมือนเป็นสถูปเจดีย์

วิวสวยภูขาม หลังจากเดินชมสถานที่ต่างๆ ของวัดถ้ำขามแล้ว ลองเดินเลาะมาบนริมผาหินใกล้เทสกเจดีย์ เทสรังสีอนุสรณ์ ชมวิวด้านล่างของป่าเขา รับลมเย็นสบายๆ สมกับเป็นสถานที่ที่ถูกเลือกเพื่อการปลีกวิเวกปฏิบัติธรรมของอาจารย์ฝั้น อาจาโร ยิ่งแล้ว