พระธาตุหนองสามหมื่น

พระธาตุหนองสามหมื่นเป็นโบราณสถานที่มีความสำคัญและน่าสนใจมากแห่งหนึ่งของชัยภูมิ ตั้งอยู่ที่บ้านแก้ง จากตัวเมืองชัยภูมิเดินทางไปตามทางหลวงหมายเลข 201 ผ่านอำเภอภูเขียวไปจนถึงบ้านหนองสองห้องระยะทางประมาณ 80 กิโลเมตร เลี้ยวซ้ายเข้าทางหลวงหมายเลข 2055 อีก 9 กิโลเมตรถึงบ้านแก้งและแยกซ้ายไปวัดพระธาตุหนองสามหมื่นอีกประมาณ 5 กิโลเมตร
พระธาตุหนองสามหมื่น เรียกชื่อตามหนองน้ำ ซึ่งอยู่ห่างออกไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของวัด เป็นพระธาตุที่มีลักษณะสวยงาม และสมบูรณ์ที่สุดองค์หนึ่ง ไม่ปรากฏหลักฐานว่าสร้างขึ้นเมื่อใด แต่จากลักษณะทางด้านสถาปัตยกรรมและศิลปกรรมที่ปรากฏเกิดจากการผสมผสานกันระหว่างศิลปล้านนา ล้านช้าง และอยุธยา สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 21-22 ในสมัยพระไชยเชษฐาธิราชแห่งราชอาณาจักรลาว

พระธาตุหนองสามหมื่นมีลักษณะเป็นเจดีย์ย่อมุมไม้สิบสอง ตั้งอยู่บนฐานเขียงรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีความสูงประมาณ 45 เมตร มีบันไดทางขึ้นทั้งสี่ด้าน เหนือฐานเขียงเป็นฐานบัวคว่ำบัวหงายรองรับองค์พระธาตุ ซึ่งมีซุ้มทั้งสี่ทิศ ประดิษฐานพระพุทธรูปปางรำพึง และปางลีลา ภายในองค์พระธาตุบรรจุพระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้า รูปแบบดังกล่าวอาจเปรียบเทียบได้กับพระธาตุอื่นๆ ทั้งในนครเวียงจันทน์และในเขตไทย เช่น พระธาตุวัดเทพพล เมืองเวียงคุก จังหวัดหนองคาย พระธาตุศรีเมือง นครเวียงจันทน์ เป็นต้น

จากหลักฐานทางโบราณคดีพบว่าบริเวณนี้เคยเป็นเมืองโบราณขนาดใหญ่สมัยทวารวดี อายุราวพุทธศตวรรษที่ 12-16 ปรากฏร่องรอยของคูน้ำ คันดิน และโคกเนินโบราณสถานหลายแห่ง โบราณวัตถุสำคัญที่พบทั้งในและนอกเขตคูเมืองหลายชิ้นได้นำมาเก็บรักษาไว้ที่วัด เช่น กลุ่มใบเสมาหินทราย บางแผ่นก็มีจารึกอักษรปัลลวะภาษาสันสกฤต อายุราวพุทธศตวรรษที่ 12-14 และมีแผ่นหนึ่งนำไปตั้งเป็นหลักเมืองประจำอำเภอภูเขียวด้วย นอกจากนี้ยังมีประติมากรรมรูปเคารพอีก 2 ชิ้น สภาพชำรุดชิ้นหนึ่งคล้ายเศียรพระพุทธรูปนาคปรกในศิลปะขอมแบบบายน อายุราวพุทธศตวรรษที่ 18

ข้อมูลเพิ่มเติม:ททท. สำนักงานนครราชสีมา โทร.0 4421 3666, 0 4421 3030
http://www.tourismthailand.org/nakhonratchasima

แก้ไขล่าสุด 2017-11-12 16:12:43 ผู้ชม 34174

การเดินทาง แผนที่ ที่เที่ยว/ที่พัก

กดติดตามการเดินทางของเราใน Youtube ด้วยนะคะ

ภายในวัดพระธาตุหนองสามหมื่น การเดินทางอันยาวนานในที่สุดก็มาถึงวัดพระธาตุหนองสามหมื่น ทำเลที่ตั้งของวัดที่เดิมทีเป็นสถานที่ปฏิบัติธรรมจึงอยู่ในป่าที่เงียบสงบ ถนนหนทางที่เข้ามาถึงวัดไม่ได้ราบเรียบแบบในเมืองใหญ่ ซุ้มประตูที่ออกแบบให้มีเสากลางแบ่งช่องทางสำหรับรถเข้า-ออกจากวัดแต่ไม่มีแนวกำแพงวัดปรากฏให้เห็นคงเนื่องมาจากขาดแคลนงบประมาณและพื้นที่ของวัดมีขนาดกว้างขวางมากหากจะสร้างกำแพงรอบต้องใช้งบประมาณสูงเกินไป เข้ามาภายในวัดขับรถตรงอย่างเดียวถึงทางแยกแรกในวัดมีการสร้างวงเวียนขนาดย่อมๆ ไว้ กลางวงเวียนเป็นรูปปั้นเทวดา ถัดเข้าไปอีกเล็กน้อยจะถึงเขาวงกตนรก-สวรรค์ สร้างเป็นกำแพงสูงพอประมาณ มีช่องทางเดินวงก้นหอยเข้าสู่ตรงกลางภาพปูนปั้นนูนต่ำรูปการรับกรรมของความผิดต่างๆ มีหลายระดับตั้งแต่ลักขโมยพริกมะเขือ ยิงนก ใช้ฉมวกแทงปลา ลวงภิกษุฉันของร้อน ไปจนถึงระดับกรรมหนัก และการรับกรรมของการผิดศีล ๕ ฯลฯ

อบายภูมิจำลองวัดหนองสามหมื่น เมื่อเดินถึงด้านในสุดของวงกตนรก-สวรรค์ จะมีรูปปั้นขนาดเท่าคนจริงแสดงให้เห็นนรกในขุมต่างๆ ตามความเชื่ออย่างที่เห็นในภาพนี้ได้แก่การผิดศีลข้อสาม กาเมฯ ทำให้ต้องตกนรกปีนต้นงิ้ว และถูกกาจิกกิน หากไม่ปีนก็ต้องถูกเอาหอกหลาวแทง

สุดทางเขาวงกตนรก-สวรรค์ เดินมาจนถึงทางออกจะได้พบรูปปั้นพระธุดงค์ซึ่งเป็นเครื่องหมายเตือนใจให้รักษาอยู่ในศีลและธรรมะของพระพุทธเจ้าเพื่อให้ไม่ต้องลงนรกหรืออบายภูมิอย่างที่เห็นอยู่ในเขาวงกต

หลังจากมีการบูรณะวัดพระธาตุหนองสามหมื่น หลายอย่างดูสวยงามสีสันยังสดใส เวลาผ่านไปเกือบ 10 ปีที่เราไม่ได้มาวัดแห่งนี้อีกจนวันนี้สภาพของวัดก็ทรุดโทรมลงไปหลายจุด แต่ก็มีการบูรณะให้ยังคงสภาพได้ดีในอีกหลายๆ จุด

พระประธานในศาลาพันห้อง

ศาลาพันห้อง แม่ว่าจะผิดไปจากที่จินตนาการไว้มากเรื่องของศาลาพันห้องแห่งนี้ เพราะทีแรกที่คิดว่าจะได้เดินทางมายังวัดหนองสามหมื่นชมศาลาพันห้องก็เข้าในว่าเป็นศาลาหรือวิหารที่สวยงามและใหญ่โตมากๆ แต่ในความเป็นจริงศาลาพันห้องถูกสร้างขึ้นมาเพื่อใช้สำหรับการจำศีลปฏิบัติธรรม วิปัสสนาที่วัดหนองสามหมื่นโดยมีอดีตเจ้าอาวาสวัดเป็นผู้สอนที่มีประชาชนจำนวนมากเคารพศรัทธาเดินทางมาปฏิบัติธรรมที่วัดหนองสามหมื่นแห่งนี้มากมายในแต่ละปี ศาลาพันห้องจึงถูกสร้างขึ้นมาเพื่อเป็นที่ปฏิบัิติธรรมและเป็นที่กางมุ้งนอนในเวลากลางคืน ศาลาหลังนี้จึงต้องมีเสาเป็นจำนวนมากเพื่อให้เพียงพอในการกางมุ้งของประชาชนที่มาจำศีลและพักค้างอยู่ในวัด ด้านในของศาลาหลังนี้มีพระพุทธรูปองค์ใหญ่ประดิษฐานอยู่องค์หนึ่งเพื่อเป็นพระประธานในการประกอบพิธีทางศาสนา การสวดมนต์ทำวัตรเช้า-เย็นของนักปฏิบัติธรรม ศาลาพันห้อง กลายเป็นสถานที่กล่าวขานถึงของคนจำนวนมากในพื้นที่จังหวัดใกล้เคียง และมีผู้เดินทางมาชมศาลาหลังนี้อยู่ตลอด

พระธาตุหนองสามหมื่น หลังจากชมศาลาพันห้องกันแล้วก็ขับรถต่อเข้ามาในบริเวณวัดจะได้พบพระธาตุหนองสามหมื่นรอบๆ องค์พระธาตุหนองสามหมื่นมีกำแพงล้อมรอบ สภาพโดยรอบมีต้นไม้ปกคลุมรอบด้าน ดูร่มรื่นดีแต่ต้นไม้ส่วนใหญ่เป็นพืชที่มีใบเล็กตามแบบพื้นที่ทั่วไปในหมู่บ้านของชาวอิสาน จึงทำให้ช่วงเวลากลางวันมีแดดจัดส่องตรงลงมายังพื้นที่องค์พระธาตุ เวลาที่เหมาะสมในการเดินทางไปสักการะพระธาตุหนองสามหมื่นควรเป็นช่วงเช้า หลังจากนั้นมีเวลาเดินชมบริเวณต่างๆ ในวัดซึ่งมีพื้นที่กว้างขวางมีสิ่งที่น่าสนใจอีกมาก

คำไหว้พระเจดีย์

เจติยัง อภิวันทามิ ยัตถะธาตุ ปติฏฐิตา พุทธัสสะ สาวะกานัญจะ พุทธรูปัญจะ มหาโพธิง อิมินา ปุญญะกัมเมนะ โสตถิ เม สัพพะทา โหตุ ข้าพเจ้าขอกราบไหว้พระเจดีย์ อันเป็นที่ประดิษฐานพระธาตุของพระพุทธเจ้าและของสาวกทั้งหลาย พระพุทธรูปและต้นศรีมหาโพธิ์ด้วยการกระทำอันเป็นบุญนี้ ขอความสวัสดีจงมีแก่ข้าพเจ้าตลอดกาลทุกเมื่อ เทอญ

พระธาตุหนองสามหมื่น มุมหนึ่งขององค์พระธาตุที่ผมพยายามจะหาด้านที่จะเก็บภาพองค์พระธาตุทั้งหมดให้ได้ จนต้องเดินไปไกลจากองค์พระธาตุ รอบๆ องค์พระธาตุมีพื้นให้เดินเวียนเทียนได้ ห่างออกมาเป็นพื้นที่ที่มีต้นไม่ปกคลุมทั้งหมด ถอยห่างออกมามากๆ ก็จะถ่ายติดใบไม้มาด้วยอย่างที่เห็น ถึงขนาดนี้แล้วยังไม่สามารถเก็บภาพได้ถึงส่วนฐานขององค์พระธาตุ ด้วยความสูงถึง 45 เมตร

กรมศิลปากรได้ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 53 ตอนที่ 24 เมื่อวันที่ 2 สิงหาคม พุทธศักราช 2479 และได้กำหนดเขตที่ดินโบราณสถานมีพื้นที่ 5 ไร่ 3 งาน 79 ตารางวา ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 99 ตอนที่ 130 วันที่ 14 กันยายน พุทธศักราช 2525 ดำเนินการขุดแต่งและบูรณะจนแล้วเสร็จระหว่างปีพุทธศักราช 2531-2533

งานประเพณีห่มผ้าองค์พระธาตุสามหมื่น เป็นงานประเพณีที่จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี

หลังจากที่ได้สักการะพระธาตุ เวียนเทียน 3 รอบ และถ่ายภาพที่ระลึกกับพระธาตุหนองสามหมื่นเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ก็ได้เวลาเดินทางไปยังสถานที่ที่น่าสนใจอื่นๆ ของวัดเมื่อหันหลังให้กับองค์พระธาตุเพื่อเดินออกมาจึงได้สังเกตุเห็นว่ามีกำแพงรอบองค์พระธาตุมีภาพเขียนเรื่องราวต่างๆ สีสันสวยงามเหมือนเพิ่งจะเขียนขึ้นเมื่อไม่นานมานี้ แต่ภาพทั้งหมดก็พยายามถ่ายทอดเรื่องราวต่างๆ ในพระพุทธศาสนา เช่นพระพุทธประวัติ เป็นต้น

พระนอน ออกจากพระธาตุแล้วเลี้ยวซ้ายเพราะตอนที่เดินทางมานั้นเรามาจากด้านหน้า มาตามทางเรื่อยๆ ก็จะเห็นพระนอนองค์ใหญ่มากๆ อยู่ซ้ายมือ ถ้าไม่รู้ว่ามาวัดนี้แล้วจะไปไหนได้บ้างควรมองหาแผนผังของวัด เพราะตอนมาถึงพระธาตุก็ยังมีทางแยกมากมาย การเดินทางมาเป็นครั้งแรกของเราเลยไม่รู้เส้นทางในวัด หากไม่ได้แผนผังคงไม่ได้ไปที่อื่นๆ ของวัดเป็นแน่ เพราะรู้จักพระธาตุหนองสามหมื่นกับศาลาพันห้องเท่านั้นเอง สถานที่สำคัญๆ ในวัดได้แก่ 1.พระธาตุหนองสามหมื่น 2.องค์พระพุทธไสยาสน์ 3.อุโบสถ 4.เขาวงกตนรก-สวรรค์ 6.หลวงพ่อปางป่าเลไลยก์ 7.เสมาโบราณสมัยทวารวดี 9.พระพุทธบาทจำลอง 11.ศาลาพันห้อง 13.บริเวณที่ขุดค้นพบใบเสมาโบราณ

จากซุ้มประตูหน้าวัดที่เราเข้ามาผ่านเขาวงกตนรก-สวรรค์ และศาลาพันห้อง มาถึงพระธาตุหนองสามหมื่น

ใบเสมาสมัยทวารวดี อยู่ด้านข้าง(นอกกำแพงพระอุโบสถ) มีจำนวนหลายใบขุดค้นพบที่บริเวณอื่นแล้วจึงย้ายมาไว้ที่ด้านข้างของอุโบสถในภายหลัง(ดูได้จากแผนผังของวัด) กลุ่มใบเสมาหินทราย บางแผ่นก็มีจารึกอักษรปัลลวะภาษาสันสกฤต อายุราวพุทธศตวรรษที่ 12-14 และมีแผ่นหนึ่งนำไปตั้งเป็นหลักเมืองประจำอำเภอภูเขียวด้วย

อุโบสถวัดพระธาตุหนองสามหมื่น บริเวณที่เราได้เดินชมใบเสมาหินทรายสมัยทวารวดีที่หาดูได้ยากอยู่นั้นเป็นบริเวณด้านข้างของอุโบสถขนาดใหญ่ มีความสูงที่เรียกได้ว่าสูงมาก วันนี้ไม่ได้เปิดให้เข้าชมจึงไม่ได้เห็นพระประธานของอุโบสถ โดยทั่วไปหากวัดสร้างอุโบสถที่มีความสูงมากๆ พระประธานมักจะเป็นองค์พระขนาดใหญ่ หรือมีฐานสูงๆ หลายชั้น

อดีตเจ้าอาวาสผู้จัดสร้าง จากคำบอกเล่าของชาวบ้านที่เข้ามาไหว้พระธาตุหนองสามหมื่นได้กล่าวถึงเจ้าอาวาสวัดพระธาตุหนองสามหมื่นในอดีตที่มีประชาชนศรัทธาเป็นอย่างมากและเดินทางมาปฏิบัติธรรม สมาธิวิปัสสนาที่วัดแห่งนี้จนทำให้เกิดศาลาพันห้องขึ้นอย่างที่เห็นอยู่ทุกวันนี้ ศิษย์ของท่านได้ร่วมใจกันสร้างรูปปั้นเหมือนองค์ท่านไว้ที่ศาลาเล็กๆ หลังหนึ่งชิดกำแพงด้านหน้าอุโบสถ มีชื่อที่ฐานว่าหลวงพ่อศรีทัต วิปัสฺสโน

นอกเหนือจากนี้สิ่งที่น่าสนใจภายในวัดอีกได้แก่รอยพระพุทธบาทจำลอง หลวงพ่อปางป่าเลไลยก์ ทิวทัศน์สายน้ำรอบๆ วัดอีกด้วย

เอาละครับ ขอจบการพาเที่ยวชมวัดพระธาตุหนองสามหมื่นจังหวัดชัยภูมิไว้เท่านี้ครับ ปิดท้ายด้วยภาพพระพุทธรูปกลางศาลาพันห้องภาพนี้ แล้วพบกับเรื่องราวท่องเที่ยวดีๆ ของเราได้ใหม่เรื่องต่อไปครับ

ขอขอบคุณ

การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยสำนักงานนครราชสีมา

การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยภูมิภาคภาคตะวันออกเฉียงเหนือ