บ้านเสานัก

 บ้านเสานัก ตั้งอยู่ที่เลขที่ 6 ถนนป่าไม้ เป็นบ้านไม้ที่มีเสาไม้สักมากถึง 116 ต้น จึงเรียกว่าบ้านเสานัก (ตามภาษาพื้นเมือง นัก มีความหมายว่า มาก) สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2438 โดย หม่องจันโอง ต้นตระกูลจันทรวิโรจน์ ลักษณะศิลปะพม่าผสมล้านนาเป็นบ้านไม้สักทรงไทย หลังคาและโครงสร้างเป็นแบบล้านนา ส่วนพาไลย์ (ระเบียง) รอบบ้านแสดงความเป็นพม่า ประกอบด้วยเรือนใหญ่ ซึ่งเป็นเรือนหมู่ มีเสาไม้สักรองรับน้ำหนักบ้านถึง 116 ต้น หน้าบ้านมีต้นสารภี อายุ 140 ปี แต่เดิมบ้านเสานักเป็นสถานที่ต้อนรับแขกบ้านแขกเมือง และใช้เป็นสถานที่จัดขันโตกและงานพิธีมงคล ปัจจุบันเปิดให้เข้าชมบ้านและของสะสมต่าง ๆ

บ้านเสานักได้รับพระราชทานจาก สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี คือ "รางวัลอนุรักษ์ศิลปะสถาปัตยกรรมดีเด่น ประเภทเคหสถานบ้านเรือนเอกชน"คัดเลือกโดยสมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์ ในปี  พ.ศ. 2548 

เข้าชมได้ทุกวัน เวลา 09.00 - 17.00 น.

ค่าเข้าชมพร้อมเครื่องดื่ม 30 บาท

พระภิกษุ เด็ก นักเรียน นักศึกษา ชมฟรี

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม โทร. 0 54 227653, 086 910 7408, 081 568 0033 , 081 724 4063

 

ข้อมูลเพิ่มเติม:โทร. 0 5422 4636, 0 5422 7653, 08 6910 7428
หรือที่ http://www.baansaonak.com/

การเดินทาง แผนที่ ที่เที่ยว/ที่พัก

กดติดตามการเดินทางของเราใน Youtube ด้วยนะคะ

หน้าบ้านเสานัก บ้านเสานักตั้งอยู่ระหว่างถนนป่าไม้กับถนนราษฎร์วัฒนา หน้าบ้านเข้าทางถนนราษฎร์วัฒนา ลักษณะของถนนไม่กว้างมากนักซึ่่งก็เหมือนกับถนนหลายๆ สายในเมืองลำปาง บ้านเสานักจะเปิดให้เข้าชมเวลา 10.00 น. ต้องจอดรถไว้นอกรั้วหน้าบ้าน เพราะในบริเวณบ้านมีที่อยู่ไม่มากเท่าไหร่ ถ้าวันไหนคนมาเยอะจะหาที่จอดได้ยากมากเลยละครับ จากนั้นเดินเข้าไปด้านใน

ถุข้าวเสาหลาย ผังของบ้านเสานัก ก็จะมีลักษณะคล้ายกับบ้านเรือนของเกษตรกร คือมีถุข้าว หรือยุ้งข้าวอยู่บริเวณหน้าบ้าน แต่ที่พิเศษกว่าใครคือ ถุข้าวบ้านเสานักนั้นมีเสามากถึง 24 ต้น มีอายุความเก่าแก่ร่วมสมัยกับบ้านเสานัก

ใต้ร่มสารภี จากประตูรั้วเดินเข้ามาลึกพอประมาณจึงถึงบริเวณต้นสารภีหลวงที่ยืนเด่นตระหง่านอยู่หน้าบ้านเสานัก ต้นสารภีต้นนี้เกิดก่อนบ้านเสานักประมาณ 30 ปี (บ้านเสานักสร้างประมาณ ปี พ.ศ.2438) อายุของต้นสารภีต้นนี้จึงประมาณ เกือบ 150 ปี ตัวบ้านเสานักสร้างเป็นบ้านเรือนไทยกว้างเต็มพื้นที่ มีอาคารเล็กๆ ด้านขวามือเป็นร้านกาแฟ และขนม เราจะต้องไปจ่ายค่าเข้าชมเพื่อบำรุงรักษาบ้านเสานักที่อาคารเล็กๆ หลังนี้ ก่อนที่จะเดินขึ้นไปบนบ้าน

สร้างขึ้นเมื่อประมาณ พ.ศ. 2438 โดยหม่องจันโอง ต้นตระกูลจันทรวิโรจน์ ลักษณะศิลปะพม่าผสมล้านนาเป็นบ้านไม้สักทรงไทย หลังคาและโครงสร้างเป็นแบบล้านนา ส่วนพาไลย์ (ระเบียง) รอบบ้านแสดงความเป็นพม่า เป็นบ้านไม้ที่มีเสาไม้สักมากถึง 116 ต้น ทำให้ตัวบ้านอยู่คงทนถาวรได้นานมาจนถึงปัจจุบัน ในรุ่นต่อมามีคุณหญิงวลัย ลีลานุช เป็นผู้สืบทอดดูแลบ้านเสานัก ได้ทำการบูรณะบ้านเสานัก ซ่อมแซมปรับปรุงเป็นการใหญ่ เพื่อให้เป็นที่อยู่อาศัยที่เหมาะสมกับยุคสมัย โดยมุ่งหวังที่จะอนุรักษ์บ้านอยู่ในสภาพเดิมให้มากที่สุด หลังจากคุณหญิงวลัย ลีลานุช ได้ถึงอนิจกรรมในปี พ.ศ. 2535 บ้านเสานักก็ไม่มีผู้อยู่อาศัยอีก ผู้ดูแลบ้านคนปัจจุบัน จึงได้สืบทอดเจตนารมณ์ของคุณหญิง ที่ต้องการที่จะเปิดบ้านเป็นสถานที่ท่องเที่ยวเพื่สนับสนุนนโยบายของการท่องเที่ยว ได้ดูแลบ้านเสานักให้เป็นที่เที่ยวชมสำหรับผู้สนใจพร้อมทั้งการจัดบริการรับรองนักท่องเที่ยวด้านการจัดเลี้ยง การแสดงพื้นเมืองในโอกาสต่างๆ ตลอดมา

เสาไม้สัก 116 ต้น ก่อนที่เราจะเดินขึ้นไปบนบ้าน ลองมองเข้าไปดูเสาของบ้านที่ชั้นล่างกันก่อน จะเห็นแถวของเสาไม้สักเรียงเข้าไปตามแนวลึกของตัวบ้านจำนวนมาก ล้วนแต่เป็นไม้สักทั้งหมด

ของใช้ย้อนอดีตชาวลำปาง นอกเหนือจากการชมความงดงามของบ้านเรือนไทยเสาไม้สัก ภายในบ้านเสานัก ยังคงมีข้าวของเครื่องใช้ที่อยู่คู่กับบ้านมาตั้งแต่รุ่นแรก เพื่อเป็นสถานที่เที่ยวชมและศึกษาวิถีชีวิตชาวลำปางในอดีต และยิ่งไปกว่านั้นหากต้องการใช้สถานที่บ้านเสานักในการจัดงานเลี้ยง งานมงคล ถ่ายภาพยนตร์ ละคร ก็สามารถติดต่อผู้ดูแลบ้านได้ ตอนที่ผมไปก็มีชาวญี่ปุ่นที่ต้องการจัดงานแต่งงานแบบบรรยากาศล้านนา มาติดต่อสอบถามราคาค่าใช้สถานที่อยู่เหมือนกัน

ผู้สร้างบ้านเสานัก ห้องโถงกลางบ้าน ก่อนที่จะเดินเข้าไปยังห้องต่างๆ ที่บ้านเสานักเปิดให้ชม จะมีภาพบรรพบุรุษบ้านเสานัก คือพ่อเลี้ยงหม่องจันโอ่ง จันทรวิโรจน์ ต้นตระกูลจันทรวิโรจน์ และผู้ก่อตั้งบ้านเสานักหลังนี้ กับ คุณยายมุกต์ จันทรวิโรจน์ ภรรยาพ่อเลี้ยงหม่องจันโอ่ง

ภาพประวัติศาสตร์บ้านเสานัก ที่ด้านหนึ่งของบ้านมีตู้สำหรับเก็บข้าวของเครื่องใช้แบบโบราณ ด้านบนของตู้วางภาพและแขวนไว้บนผนัง เป็นภาพเมื่อครั้งสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินเยือนเสวยพระกระยาหาร พักผ่อนพระอิริยาบถ ที่บ้านเสานักเมื่อวันที่ 12 กุมภาพันธ์ 2522 ในโอกาสการเสด็จเป็นองค์พระประธานในพิธีเปิดอาคารสรรพประสงค์สุดาฯ ในโรงเรียนลำปางกัลยาณี
อีกด้านหนึ่งของห้องมีภาพ ม.ร.ว.ถนัดศรี สวัสดิวัฒน์ ซึ่งมีความเกี่ยวข้องอย่างมากกับบ้านเสานัก เป็นผู้ริเริ่มในการนำเรื่องราวของบ้านเสานักไปประชาสัมพันธ์เผยแพร่ในสื่อต่างๆ ทั้งวิทยุ และโทรทัศน์ และยังเป็นผู้ริเริ่มใช้คำว่า บ้านเสานัก จนเป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลาย

ย้อนอดีตลำปาง เดินชมบ้านไปเรื่อยๆ มีมุมต่างๆ ที่น่าสนใจของบ้านหลายห้องหลายมุม แต่ผมจะถ่ายเฉพาะมุมที่ดูโดดเด่นสะดุดตาเท่านั้นนะครับ อย่างในห้องเล็กๆ ทางด้านหลังของเรือนใหญ่ จะมีมุมเล็กๆ จัดขึ้นเพื่อจำลองวิถีชีวิตในอดีต

ห้องรับแขกบ้านเสานัก ของใช้บนบ้านเสานักมีมากมายหลายอย่าง ซึ่งเป็นของใช้ในสมัยกว่า 100 ปีก่อน มีหลายสิ่งที่เราไม่เคยเห็น ต่างก็อยู่ในบ้านเสานัก และอนุรักษ์ต่อไปชั่วลูกชั่วหลาย ความสำคัญของบ้านเสานักยังมีอีกมากมายอย่าง

พาไลยรอบบ้าน ส่วนที่ทำให้บ้านเสานักมีความแตกต่างจากบ้านเรือนไทยแท้โดยมีรูปแบสถาปัตยกรรมของพม่าคือระเบียงรอบตัวบ้านผสมผสานอย่างลงตัว

จบการเดินเที่ยวรอบบ้านเสานัก เดินลงมาพักใต้ร่มสารภี ผู้ดูแลบ้านจะนำเอาน้ำมะขามพร้อมขนมมาให้ สำหรับค่าเข้า 30 บาท รวมน้ำและขนมแบบนี้ เรียกว่าไม่แพงเลยครับ รายได้นำไปใช้ในการอนุรักษ์บ้านเสานักให้คงอยู่ต่อไป อยากชวนทุกๆ คนไปเที่ยวบ้านเสานักกันมากๆ จะได้มีรายได้มากๆ

ส่วนคนที่อยากจะจัดงานแต่งงานแบบล้านนา ลองติดต่อดูครับ จะได้ภาพสวยๆ เก็บไว้ประทับใจตลอดชีวิต

ติดต่อบ้านเสานักได้ที่

โทร. 054-227653 , 086-9107408, 081-5680033, 081-7244063

e-mail baansaonak116@hotmail.com

facebook www.facebook.com/Baansaonak