อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ

อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ เป็นโบราณสถานสำคัญที่น่าสนใจศึกษาหาความรู้มากที่สุดแห่งหนึ่งของเพชรบูรณ์ ได้รับรางวัล Thailand Tourism Award ประจำปี 2543 ประเภทแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมโบราณสถานยอดเยี่ยม อุทยานฯมีพื้นที่ครอบคลุมโบราณสถานในเมืองเก่าศรีเทพ ซึ่งมีชื่อเดิมว่า "เมืองอภัยสาลี" สร้างขึ้นในยุคขอมเรืองอำนาจ มีอายุไม่ต่ำกว่า 1,000 ปี เมืองโบราณศรีเทพมีคูน้ำและคันดินล้อมรอบ พื้นที่ทั้งหมดประมาณ 2,889 ไร่ แบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ เมืองส่วนใน มีพื้นที่ 1,300 ไร่ มีลักษณะเป็นรูปเกือบกลม ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 1.5 กิโลเมตร มีช่องทางเข้าออก 6 ช่องทาง พื้นที่ภายในเป็นที่ราบลอนคลื่น มีสระน้ำ หนองน้ำกระจายอยู่ทั่วไป พบซากโบราณสถานกว่า 70 แห่ง บางแห่งได้รับการขุดแต่งบูรณะแล้ว และ เมืองส่วนนอก มีพื้นที่ 1,589 ไร่ มีลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าต่อกับเมืองส่วนใน ขนาดเป็น 2 เท่าของเมืองส่วนใน มีช่องทางเข้าออก 6 ช่องทาง มีสระน้ำกระจายอยู่ทั่วไป และพบโบราณสถานกระจายอยู่แบบเดียวกัน

โบราณสถานและสถานที่สำคัญในอุทยานฯ สำหรับเส้นทางการท่องเที่ยวและการศึกษาภายในเขตอุทยานฯ ได้เรียงลำดับให้ง่ายต่อการเดินชมดังนี้

    ศูนย์บริการข้อมูลเป็นอาคารจัดแสดงโบราณสถาน และนิทรรศการเกี่ยวกับประวัติศาสตร์และโบราณคดีของเมืองโบราณศรีเทพ ภายในประกอบด้วยห้องประชุม หรือบรรยายสรุปก่อนการเข้าชมนิทรรศการ

    อาคารหลุมขุดค้นทางโบราณคดี เป็นอาคารจัดแสดงโครงกระดูกมนุษย์และโครงกระดูกช้างที่ได้จากการขุดค้นทางโบราณคดี เมื่อปี พ.ศ. 2531

    ปรางค์สองพี่น้อง

    ปรางค์ศรีเทพ

    โบราณสถานเขาคลังใน

นอกจากนี้ ภายในอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ ยังมีสิ่งที่น่าสนใจอีกหลายอย่าง เช่น ศาลเจ้าพ่อศรีเทพ อยู่บริเวณด้านในประตูแสนงอน (ประตูด้านทิศตะวันตก) ศาลเจ้าพ่อศรีเทพเป็นศาลที่เคารพสักการะของชาวบ้านทั่วไป โดยทุกปีจะมีงานบวงสรวง ในราวเดือนกุมภาพันธ์ วันขึ้น 2-3 ค่ำ เดือน 3

    นอกจากโบราณสถานดังกล่าวข้างต้นแล้วยังมีโบราณสถานย่อย ๆ กระจัดกระจายอยู่ทั่วไป ทิศใต้ของเขาคลังในพบโบสถ์ก่อด้วยศิลาแลง มีการพบใบเสมาหินบริเวณใกล้หลุมขุดค้น และพบโบราณสถานรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสสมัยทวารวดี ซึ่งได้มีการก่อสร้างทับในระยะที่รับเอาศาสนาพราหมณ์เข้ามา แสดงให้เห็นว่าบริเวณเมืองชั้นในเดิมน่าจะเป็นเมืองแบบทวารวดี และมีการสร้างสถาปัตยกรรมเขมรในระยะหลังเพิ่มขึ้น
    ทางทิศใต้ยังพบอาคารมณฑปแบบทวารวดีขนาดใหญ่ และมีการเปลี่ยนแปลงให้เป็นเทวาลัยประมาณต้นศตวรรษที่ 18 แต่ยังไม่สำเร็จ เช่นเดียวกับปรางค์ศรีเทพ นอกจากนี้ยังพบสระน้ำโบราณ เรียกว่า สระแก้ว อยู่นอกเมืองไปทางทิศเหนือ และยังมี สระขวัญ อยู่ในบริเวณเมืองส่วนนอก ทั้งสองสระนี้มีน้ำขังตลอดปี เชื่อกันว่าเป็นน้ำศักดิ์สิทธิ์ และมีการนำไปประกอบพิธีถือน้ำพิพัฒน์สัตยาตั้งแต่สมัยโบราณมาจนถึงปัจจุบัน

    เวลาเปิด-ปิด : อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ เปิดให้เข้าชมทุกวัน เวลา 08.00–16.30 น.

    อัตราค่าเข้าชม : ชาวไทย 20 บาท ชาวต่างชาติ 100 บาท รถยนต์นำเข้าอุทยาน คันละ 50 บาท สำหรับผู้ที่สนใจเข้าชมเป็นหมู่คณะและต้องการติดต่อวิทยากรบรรยาย ติดต่อโดยตรงได้ที่อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ อำเภอศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์ 67170 โทร. 0 5682 0122, 0 5682 0123

    การเดินทาง เมืองศรีเทพอยู่ห่างจากตัวเมืองเพชรบูรณ์ประมาณ 130 กิโลเมตร ตามทางหลวงหมายเลข 21 เส้นสระบุรี-หล่มสัก ถึงหลักกิโลเมตรที่ 102 แล้วแยกเข้าทางหลวงหมายเลข 2211 ไปอีกประมาณ 9 กิโลเมตรจะเห็นป้ายบอกทางเข้าอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพอยู่ด้านขวามือ

รถโดยสารประจำทาง มีทั้งรถธรรมดาและรถปรับอากาศออกจากสถานีขนส่งหมอชิต กรุงเทพฯ มาลงที่ตลาดอำเภอศรีเทพ (บ้านกลาง) แล้วต่อรถรับจ้างเข้าสู่อุทยานฯ

ข้อมูลเพิ่มเติม: โทร. 0 5682 0122, 0 5682 0123

แก้ไขล่าสุด 0000-00-00 00:00:00 ผู้ชม 19232

การเดินทาง แผนที่ ที่เที่ยว/ที่พัก

กดติดตามการเดินทางของเราใน Youtube ด้วยนะคะ

รถนำเที่ยวอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ เข้ามาในเขตอุทยานฯ เจอลานจอดรถขนาดใหญ่ เราต้องจอดรถไว้ที่ลานจอดรถแล้วเดินไปที่ศูนย์บริการข้อมูลท่องเที่ยว จ่ายค่าเข้าชม 20 บาท แล้วขึ้นรถนำเที่ยวจากศูนย์บริการ เข้าไปที่โบราณสถาน หรือขับรถเข้าไปคิดค่านำรถเข้าอีก 50 บาท มอเตอร์ไซค์ 20 บาท

ในศูนย์บริการข้อมูล จะมีพิพิธภัณฑ์เล็กๆ สำหรับเก็บเทวรูป หรือรูปเคารพ ที่พบในบริเวณอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ หลายๆ ชิ้นยังคงสภาพที่สมบูรณ์ พร้อมกับนิทรรศการแสดงข้อมูลของโบราณสถานที่ละเอียด สำหรับหาความรู้

ติดต่อขอข้อมูลเพิ่มเติมที่ศูนย์ จากนั้นก็ขึ้นรถนำเที่ยว รถก็จะพาเราเข้าไปด้านใน พร้อมด้วยคนขับที่จะบรรยายข้อมูลต่างๆ ให้

ปรางค์สองพี่น้อง จุดแรกที่รถนำเที่ยวพาเรามา เป็นจุดที่อยู่ลึกสุดของกลุ่มโบราณสถาน เรียกว่าปรางค์สองพี่น้องลักษณะเป็นปรางค์ 2 องค์ ตั้งอยู่บนฐานศิลาแลงขนาดใหญ่ หันหน้าไปทางทิศตะวันตก มีประตูทางเข้าทางเดียว จากการขุดแต่งทางโบราณคดี พบทับหลังที่มีจำหลักเป็นรูปพระอิศวรอุ้มนางปารพตีประทับนั่งอยู่เหนือโคอศุภราช ลักษณะของทับหลังและเสาประดับกรอบประตูเป็นสิ่งกำหนดอายุของปรางค์ โดยอยู่ในราวพุทธศตวรรษที่ 16-17 เป็นศิลปะขอมแบบบาปวนต่อนครวัด และมีการสร้างปรางค์องค์เล็กเพิ่ม โดยพบร่องรอยการสร้างทับบนกำแพงแก้วที่ล้อมรอบปรางค์องค์ใหญ่ และยังมีการก่อปิดทางขึ้นโดยเสริมทางด้านหน้าให้ยื่นออกมา และก่อสร้างอาคารขนาดเล็กทางทิศเหนือเพิ่มขึ้น

ทับหลังปรางค์สองพี่น้อง เป็นทับหลังที่สมบูรณ์ที่สุดที่เราเห็นในบริเวณอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ อยู่ที่ห้องเล็กๆ ด้านข้างของปรางค์องค์ใหญ่ ลวดลายแกะสลักหินทรายยังคงอ่อนช้อยสมบูรณ์

สระโบราณ ที่แปลกใจสำหรับที่นี่ก็คือสระน้ำ เป็นสระน้ำโบราณที่มีศิลาแลงอยู่รอบสระ พบว่ามีจำนวนหลายสระรอบๆ เมืองแห่งนี้ ถ้าเทียบกับโบราณสถานที่อื่นๆ จะพบสระน้ำบ้างก็จะมีเพียงสระเดียวเป็นส่วนใหญ่ แต่ที่นี่มองไปทางไหนก็เจอสระน้ำ เล็กบ้างใหญ่บ้างอยู่ใกล้บ้างไกลบ้าง เป็นเรื่องที่แปลกไม่เหมือนที่อื่น

เขาคลังใน ต่อจากปรางค์สองพี่น้อง สิ่งที่อยู่ตรงกลางก็คือโบราณสถานเขาคลังใน ตั้งอยู่เกือบกึ่งกลางเมือง สร้างประมาณพุทธศตวรรษที่ 11-12 ผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าหันหน้าไปทางทิศตะวันออก ผังเมืองและศิลปะการก่อสร้างมีลักษณะคล้ายเมืองทวารวดีอื่น ๆ ได้แก่ นครปฐม และเมืองโบราณคูบัว มีการใช้ศิลาแลงเป็นวัสดุหลักในการก่อสร้าง ที่ฐานมีรูปปูนปั้นบุคคลและสัตว์ประดับเป็นศิลปะแบบทวารวดี เชื่อกันว่าเป็นที่เก็บอาวุธและทรัพย์สมบัติจึงเรียกว่า "เขาคลัง" มีข้อสันนิษฐานว่า เขาคลังนี้อาจจะเป็นลักษณะสิ่งก่อสร้างเหมือนเจดีย์ที่มีขนาดใหญ่ที่สุด

หินแกะสลักรอบฐานเขาคลังใน เป็นสิ่งที่ยังคงหลงเหลือค่อนข้างสมบูรณ์รอบฐาน ที่เห็นลวดลายชัดเจนมีอยู่ 2 ด้าน มีการสร้างหลังคาคลุมเอาไว้เพื่อป้องกันแดดฝน ให้โบราณสถานรักษาสภาพไว้ให้นานที่สุด แต่ก็มีร่องรอยการเขยื้อนของหินหลายชิ้น เนื่องจากน้ำหนักของเขาคลังกดลงและมีดินไหลออกมาตามซอกหินมาทับเอาหินแกะสลักที่อยู่ชั้นล่างสุดจนเอนออกมา

ปรางค์ศรีเทพ สุดท้ายคือสถานที่แห่งนี้ ปรางค์ศรีเทพ เป็นสถาปัตยกรรมแบบศิลปะเขมรหันหน้าไปทางทิศตะวันตก สร้างด้วยอิฐและศิลาแลง ฐานล่างก่อด้วยศิลาแลงเป็นฐานบัวลูกฟักแบบเดียวกับสถาปัตยกรรมเขมรทั่วไป เรือนธาตุก่อด้วยอิฐ ในการขุดค้นบริเวณนี้ พบชิ้นส่วนทับหลังรูปลายสลักอายุราวพุทธศตวรรษที่ 16-17 ซึ่งน่าจะเป็นการสร้างเพิ่มหลังจากโบราณสถานเขาคลังใน ต่อมาประมาณพุทธศตวรรษที่ 18 มีการพยายามจะปรับปรุงเปลี่ยนแปลงใหม่แต่ไม่สำเร็จ โดยสันนิษฐานจากการค้นพบชิ้นส่วนทิ้งกระจัดกระจาย ระหว่างปรางค์สองพี่น้องและปรางค์ศรีเทพมีกำแพงล้อมรอบและมีอาคารปะรำพิธีขนาดเล็กกระจัดกระจายอยู่ทั่วไป แสดงให้เห็นถึงลักษณะการวางผังในรูปของศาสนสถานศิลปะเขมรแบบเดียวกับที่พบในภาคอีสานของประเทศไทย

ภาพสันนิษฐานปรางค์ศรีเทพ จากรูปร่างลักษณะของสิ่งที่เราเห็น สามารถที่จะวิเคราะห์สภาพของปรางค์ศรีเทพในอดีตว่าเป็นปรางค์ที่มีความสวยงามตามรูปที่เห็น สำหรับสิ่งก่อสร้างที่สร้างกันเมื่อพันปีก่อน นี่เป็นปรางค์ที่งดงามน่าทึ่ง ไม่น่าเชื่อว่าสมัยนั้นคนจะสร้างสิ่งนี้ได้

ที่ปรางค์สองพี่น้องมีสระน้ำขนาดใหญ่อยู่ใกล้ๆ แต่ที่ปรางค์ศรีเทพมีสระเล็กๆ อยู่บนทางเดินไปยังปรางค์ และที่มองเห็นอยู่รอบนอกของปรางค์ก็มีอีกหลายสระ จนเป็นที่น่าแปลกใจกว่าโบราณสถานอื่นๆ

เมื่อชมโบราณสถานครบ 3 จุด เราก็นั่งรถนำเที่ยวกลับไปที่ลานจอดรถ แต่ถ้าจะไปที่อื่นๆ ต่อ ก็ยังมีอีก แต่อยู่ห่างจากกลุ่มโบราณสถานนี้พอสมควร ได้แก่ หลุมขุดค้นทางโบราณคดี ที่พบหลุมศพและข้าวของเครื่องใช้ เขาคลังนอก ปรางค์ฤๅษี เขาถมอรัตน์ เป็นต้น

จบการเดินทางสำหรับวันนี้ ขอขอบคุณ กองประชาสัมพันธ์ภายในประเทศ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย มา ณ โอกาสนี้ครับ