พระมหาชัยเจดีย์ศรีสมอแคลง(เจดีย์ยอดด้วน)

พระมหาชัยเจดีย์ศรีสมอแคลง(เจดีย์ยอดด้วน)
พิษณุโลก
ประวัติโบราณสถานวัดเขาสมอแคลง โบราณสถานวัดเขาสมอแคลงอยู่ในอำเภอวังทองจังหวัดพิษณุโลกชื่อเขาสมอแคลงในพงศาวดารเหนือกล่าวว่าแต่เดิมชื่อพนมสมอ แปลว่าภูเขาหิน ต่อมาเรียกว่าเขาสมอแคลง แต่ในปัจจุบันได้มีการสืบค้นที่มาของชื่อภูเขาลูกนี้โดยเทียบเคียงกับตำนานพื้นบ้านที่มีเรื่องเล่าเกี่ยวกับภูเขาตะแคง จึงเปลี่ยนเป็นเขาสมอแคลง เนื่องจากคำว่าแคลงหมายถึงตะแคงนั่นเอง สิ่งสำคัญภายในโบราณสถานคือ

1. เจดีย์ เจดีย์ประธานทรงกลมหรือทรงระฆังแบบลังกา ฐานแปดเหลี่ยมฐานปัทม์ตกแต่งด้วยลูกแก้วอกไก่ และองค์ระฆังส่วนเหนือขึ้นไปพังทลายลงจนไม่เหลือร่องรอย

2. ส่วนของวิหาร ด้านหน้าเจดีย์ประธานเป็นวิหารผังพื้นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า มีฐานชุกชีสำหรับประดิษฐานพระพุทธรูปอยู่ท้ายวิหาร หลักฐานทางโบราณคดีจัดการขุดแต่งพบว่าโบราณสถานนี้มีอายุในสมัยอยุธยาตอนต้น

อย่างไรก็ตามจากทำเลที่ตั้งที่เป็นภูเขาลูกโดดและมองเห็นได้เด่นชัด ตลอดจนมีข้อมูลว่าพบพระพุทธรูปที่มีอายุเก่าแก่ถึงศิลปะทวารวดี มีการสำรวจพบศาสนสถานหรือวัดร้างหลายแห่งบนเขาลูกนี้ อาจเป็นไปได้ว่า โบราณสถานแห่งนี้น่าจะมีมาแล้วตั้งแต่ก่อนอยุธยาหรืออาจจะมีมาตั้งแต่สุโขทัย ที่นิยมสร้างวัดบนยอดเขาสูงนอกเมืองให้เป็นวัดป่าหรือวัดฝ่ายอรัญวาสี เจดีย์วัดเขาสมอแคลงแห่งนี้ได้มีการบูรณะปฏิสังขรณ์เรื่อยมา โดยเฉพาะอย่างยิ่งในรัชสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถจึงได้ปรับเปลี่ยนลักษณะบางประการโดยเฉพาะฐาน เป็นศิลปะอยุธยา

โบราณสถานแห่งนี้เป็นศาสนสถานที่สำคัญแห่งหนึ่งของพิษณุโลกตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน เห็นได้จากตำนานนิทานพื้นบ้าน ต่อมารวมเป็นพงศาวดารเหนือกล่าวถึงสถานที่แห่งหนึ่งว่าเป็นวัดสำคัญของฝ่ายอรัญวาสีเป็นสถานที่ที่พระพุทธเจ้าเคยเสด็จมาฉันจังหันใต้ต้นสมอ และเป็นบรรจุพระธาตุของพระอุบาลีเถระ และพระคิริมานนท์ซึ่งเนื้อหาของพระศาสนสถาน แห่งนี้สะท้อนให้เห็นว่า ศาสนสถานบนเขาลูกนี้มีความสำคัญต่อผู้คนในแถบนี้เป็นอย่างยิ่ง จึงเป็นไปได้ที่พระมหากษัตริย์ทุกพระองค์ที่เคยครองเมืองพิษณุโลก อาทิสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถและสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ได้เคยเสด็จมานมัสการพระมหาเจดีย์แห่งนี้

พิกัด GPS พระมหาชัยเจดีย์ศรีสมอแคลง(เจดีย์ยอดด้วน):
16.8462245,100.40233139999998
กดติดตามการเดินทางของเราใน Youtube ด้วยนะคะ