ท่องเที่ยวชุมชนบ้านโพน ท่าอุเทน

ท่องเที่ยวชุมชนบ้านโพน ท่าอุเทน
นครพนม
ความเป็นมาชุมชนบ้านโพน เป็นคนไทยย้อ ถิ่นฐานดั้งเดิมของชาวย้อ มีผู้ค้นพบว่าเดิมอยู่แคว้นสิบสองปันนา หรือ ยูนาน ต่อมาชาวย้อบางพวกได้อพยพลงมาตามลำน้ำโขง เพื่อเลือกหาที่ตั้งบ้านตั้งเมืองที่อุดมสมบรูณ์กว่าที่อยู่เดิมจนในที่สุด ชาวย้อกลุ่มหนึ่งได้พบว่าตรงปากน้ำสงครามริม  ฝั่งโขงเป็นที่อุดมสมบรูณ์มีปลา ชุกชุม จึงได้จัดตั้งขึ้นเป็นเมืองไชยบุรี   ในสมัยรัชกาลที่ 1  เจ้าอนุวงษ์เวียงจันทน์ได้เป็นกบฏต่อกรุงเทพมหานคร  ในปี พ.ศ. 2369 ไทยย้อเมืองไชยบุรีถูกกองทัพเจ้าอนุวงษ์เวียงจันทน์กวาดต้อนให้อพยพข้ามโขงไป ด้วย โดยให้ไปตั้งอยู่ที่เมืองหลวงปุงเลง เมืองคำเกิด เมืองคำม่วน ในแขวงคำม่วน ของลาว ต่อมากองทัพไทย ได้กวาดต้อนให้ไทยย้อ ให้อพยพข้ามโขง กลับมาอีกครั้งหนึ่ง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ไทยย้อกลุ่มหนึ่งตั้งขึ้นเป็นเมืองท่าอุเทน  และเป็นชุมชน บ้านโพน ตำบลโนนตาล อำเภอท่าอุเทน จังหวัดนครพนมในปัจจุบัน  ชาวไทยย้อ ชุมชนบ้านโพนมีอาชีพด้านเกษตรเป็นหลัก โดยเฉพาะการปลูกพืชเศรษฐกิจส่วนใหญ่ได้แก่ ข้าว กล้วย อ้อย สับปะรด ยาสูบ และพืชผักตามฤดูกาล รองลงมาได้แก่ อาชีพเลี้ยงสัตว์ และจับสัตว์น้ำในลำน้ำ เนื่องจากว่ามีการตั้งถิ่นฐานอยู่ใกล้แม่น้ำโขงและแม่น้ำสงคราม

    ชุมชนไทยย้อ บ้านโพน มีความเข้มแข็งทางด้านวัฒนธรรมประเพณี โดยเฉพาะประเพณีเรือไฟบก ในช่วงออกพรรษาของทุกปี และมีวัดคามวาสี ซึ่งเป็นวัดกลางหมู่บ้านที่ใช้ประกอบพิธีกรรมและประเพณีของชาวไทยย้อ สถานที่ภายในวัด ยังเป็นที่ตั้งเรือนโบราณชาวไทยย้อ เครื่องมือทำมาหากิน หรืออาจจะเรียกได้ว่าเป็นพิพิธภัณฑ์ชนเผ่าของชุมชน และยังเป็นที่ตั้งของกลุ่มทอผ้าในหมู่บ้านด้วย ด้านภูมิปัญญาท้องถิ่นอันแสดงถึงวิถีชุมชนที่น่าสนใจ อันเป็นประโยชน์แก่ผู้ที่สนใจ และนักท่องเที่ยวที่มีความสนใจในวิถีวัฒนธรรมท้องถิ่น ทั้งภูมิปัญญาในการรักษาโรค  การทำเกลือสินเธาว์  การทำขนมจีนแป้งหมัก     การจักสาน การทอเสื่อกก  ตลอดจนการทอผ้า และการย้อมผ้าสีธรรมชาติจากไม้มงคล  ด้วยความ   ที่ชุมชนบ้านโพนมีวิถีชีวิตที่เรียบง่าย  แต่ยังคงยึดมั่นในขนบประเพณี ตามวิถีไทยย้อที่แตกต่างจากชุมชนและชนเผ่าอื่น จึงเป็นสิ่งที่น่าสนใจ และน่าเรียนรู้สำหรับนักท่องเที่ยวผู้ที่มีความชื่นชอบ ต้องการเรียนรู้ และสัมผัสวัฒนธรรมพื้นถิ่นอยู่ไม่น้อย อีกทั้งยังมีผลิตภัณฑ์ของชาวไทยย้อบ้านโพนให้นักท่องเที่ยวได้เลือกซื้อเป็นของฝากอย่าง ผลิตภัณฑ์เครื่องจักสาน  ผลิตภัณฑ์เสื่อกก และผลิตภัณฑ์ผ้าฝ้ายทอมือย้อมสีธรรมชาติจากไม้มงคล อีกด้วย

    อัตลักษณ์ของชาวไทยย้อ  ชุมชนบ้านโพน จะมีความสามัคคี มีความภาคภูมิใจในความเป็นชนเผ่าดั้งเดิม นอกจากจะมีระบบวัฒนธรรมประเพณีดั้งเดิมที่ทำกันมาตั้งแต่อดีตสิ่งแสดงถึงเอกลักษณ์ของชาติพันธุ์ไทยย้อได้เป็นอย่างดี อีกอย่างหนึ่งก็คือ ภาษาไทยย้อ ชาวบ้านโพนยังคงพูดคุยสื่อสารกันโดยภาษาย้อกันทั้งชุมชน ภาษาไทยย้อจัดอยู่ในกลุ่มตระกูลภาษาไท-กระได มีเฉพาะภาษาพูดพื้นฐานเสียงแตกต่างไปจากภาษาไทยลาว (ภาษาไทยอีสาน) ตรงที่ฐานเสียงอักษรสูง และเสียงจัตวาจะเน้นหนักในลำ คอ นำ เสียงสูง อ่อนหวาน ฐานเสียงสระ เอือ ใอ ในภาษาไทยลาวจะตรงกับฐานเสียงสระ เอีย และ เออ ตามลำดับ เช่น เฮือ เป็น เฮีย ให้ เป็น เห้อ ประโยคว่า อยู่ทางได เป็น อยู่ทางเลอ เจ้าสิไปไส เป็น เจ้านะไปกะเลอ เป็นต้น  

    ประเพณีและพิธีกรรมความเชื่อของชาวไทยย้อนั้น มีประเพณีเลี้ยงผีปู่ตา โดยชาวบ้านจะสร้างตูบปู่ตา หรือ โฮงผีปู่ตา โดยชาวไทยย้อถือว่าผีปู่ตาคือ ผีบรรพบุรุษที่ตายไปแล้ว แต่ยังมีความห่วงใยในความเป็นอยู่ของลูกหลานที่ยังมีชีวิตอยู่ สำหรับที่ตั้งของผีปู่ตาจะอยู่ใต้ต้นไม้ใหญ่ สำหรับ   ผีบรรพบุรุษของชาวไทยย้อที่ถือว่าเป็นผีปู่ตา สำหรับงานบุญของชาวไทยย้อส่วนมากก็เหมือนกับ  ชาวอีสานทั่วที่นับถือ พระพุทธศาสนาและ ปฏิบัติตนตาม ฮีตสิบสอง คลองสิบสี่



พิกัด GPS ท่องเที่ยวชุมชนบ้านโพน ท่าอุเทน:
17.5174341,104.6107819
กดติดตามการเดินทางของเราใน Youtube ด้วยนะคะ