เช้าวันที่ 18 พฤษภาคม ชาวด่านซ้าย ชาวจังหวัดเลย และประชาชนในหลายจังหวัดเดินทางมารวมกันที่พระธาตุศรีสองรักตั้งแต่เช้า ส่วนหนึ่งขึ้นไปกราบไหว้องค์พระธาตุ อีกส่วนหนึ่งอยู่กันที่โรงทานบรรยากาศโรงทานเลยคึกคักเป็นพิเศษ วันนี้ตามปฏิทินจันทรคติ ตรงกับวันขึ้น 13 ค่ำ เดือน 6 เป็นวันที่จะมีประเพณีพิธีล้างพระธาตุ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของงานนมัสการพระธาตุศรีสองรักประจำปี 2559 งานนี้เป็นประเพณีที่สืบทอดกันมายาวนานของชาวด่านซ้ายจังหวัดเลย และชาวลาวที่อยู่ฝั่งตรงข้ามของแม่น้ำโขง ที่ศรัทธาต่อพระธาตุศรีสองรักมายาวนาน
การก่อสร้างพระธาตุศรีสองรักเริ่มขึ้นเมื่อพ.ศ. 2103 เสร็จในปี พ.ศ.2106 สมเด็จพระมหาจักรพรรดิผู้ครองกรุงศรีอยุธยา และ พระเจ้าไชยเชษฐาธิราชผู้ครองกรุงศรีสัตนาคนหุต (เวียงจันทน์) สร้างขึ้นเพื่อเป็นสักขีพยานว่าจะไม่มีการสู้รบให้เลือดต้องตกแผ่นดิน ดังนั้นจึงห้ามผู้ที่ขึ้นไปสักการะมิให้สวมเสื้อผ้าสีแดง (ซึ่งถือว่าเป็นสีเลือด) หลังจากสร้างพระธาตุองค์นี้ขึ้นแล้วก็มีการล้างองค์พระธาตุซึ่งถือว่าการทำความสะอาดองค์พระธาตุเป็นส่วนหนึ่งของการดูแลรักษาให้พระธาตุมีอายุยืนนานขึ้น เช่นเดียวกันกับสิ่งของหรือบ้านเรือน หากไม่ดูแลรักษาจะทำให้เสื่อมโทรมลงอย่างรวดเร็ว งานนมัสการพระธาตุศรีสองรักเป็นพิธีกรรมทางศาสนาและความเชื่อ ชาวบ้านจะสวมชุดสีขาวเป็นส่วนใหญ่ นำพิธีโดย "เจ้าพ่อกวน" ซึ่งสืบทอดต่อกันมาหลายชั่วอายุคน ไม่ปรากฏหลักฐานว่างานล้างพระธาตุ นั้นเริ่มขึ้นตั้งแต่เมื่อไหร่ มีเพียงคำบอกเล่าต่อกันมาว่านับแต่สร้างองค์พระธาตุองค์นี้แล้ว สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ และพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช ก็โปรดให้มีการล้างพระธาตุเป็นประจำทุกปี ตั้งแต่นั้นมากว่า 400 ปีมาแล้ว
เมื่อถึงวันขึ้น 13 ค่ำ เดือน 6 โดยไม่ต้องนัดหมาย ชาวด่านซ้าย และทุกอำเภอในจังหวัดเลย รวมไปถึงประชาชนในจังหวัดอื่นๆ ทั้งใกล้และไกล ผู้ที่เคยขอพรจากองค์พระธาตุศรีสองรักอันศักดิ์สิทธิ์และสมปรารถนาตามคำขอ ผู้ที่ไม่เคยเดินทางมานมัสการพระธาตุศรีสองรัก จำนวนไม่น้อยก็จะเดินทางมากันในวันนี้ ตลอดจนถึงนักท่องเที่ยวที่เดินทางมาจากต่างประเทศ เพื่อมาชมงานประเพณีอันมีที่นี่เพียงที่เดียวที่ยึดถือปฏิบัติสืบต่อกันมายาวนานจนถึงปัจจุบัน
