แห่นาคโหด…..บ้านโนนเสลา จ.ชัยภูมิ

[Charoen Pattarapitak]

เขาเล่าว่า … ที่ชัยภูมิมีพิธีแห่นาคที่แปลกประหลาดและโหดที่สุดในโลก!! โอ๊ะโอ..ต้องไปชมกันแล้วล่ะ

[Charoen Pattarapitak]

ก่อนอื่นเรามาฟังประวัติที่มาที่ไปของประเพณีนี้กันก่อนดีกว่า โดย ผอ.สมฤดี จิตรจง ผู้อำนวยการภูมิภาคภาคตะวันออกเฉียงเหนือ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย ได้พาเราไปที่ อบต.หนองตูม เพื่อพบกับ นายไสว จรรย์โกมล นายก อบต.หนองตูม และ นายสนิท ศรีบุตรดา ปราชญ์ประจำหมู่บ้าน ทั้งสองท่านเล่าให้เราฟังว่า

การแห่นาคบนแคร่ไม้ไผ่นี้เป็นเหมือนบททดสอบความอดทนของลูกผู้ชายที่จะมาบวชเพื่อทดแทนพระคุณของแม่  ผู้ที่ต้องอดทนต่อความเจ็บปวดเมื่อครั้งคลอดลูกและยังต้องทรมานกับอยู่ไฟบนแคร่ไม้ไผ่อีก  ฉะนั้นนาคที่นี่จะต้องนั่งบนแคร่ไม้ไผ่และถูกหามแห่ไปรอบๆหมู่บ้านเพื่อให้ทราบถึงความยากลำบากของแม่ในการคลอดลูก โดยได้ปฏิบัติสืบทอดกันมานานหลายชั่วอายุคน ต่อมาในปี 2514 นาคในปีนั้นชื่อนายโอด ขวัญกล้า และนายนิรันดร ขวัญยืน ทั้งสองเป็นชายหนุ่มที่ชอบสนุกสนาน จึงให้คนหามโยนนาคแรงๆ  ต่อมาจึงได้กลายเป็นประเพณีแห่นาคโหด ที่มีเอกลักษณ์ไม่เหมือนใคร หนึ่งเดียวของโลก

[Charoen Pattarapitak]

บ้านโนนเสลาแห่งนี้ เป็นหมู่บ้านที่เก่าแก่และใหญ่ที่สุดของ อ.ภูเขียว จ.ชัยภูมิ เป็นหมู่บ้านที่รักษาวัฒนธรรมและขนมธรรมเนียมเป็นอย่างดี โดยเฉพาะประเพณีการบวช ผู้ที่จะบวชจะมีการเตรียมตัวมาตั้งแต่เดือนสี่ โดยการมาเรียนรู้บทสวดที่จะใช้ในการบวช และเรียนรู้พระธรรมวินัยเบื้องต้น ก่อนถึงกำหนดวันบวชในประเพณีงานบุญเดือนหก โดยวัดที่จะใช้ในการบวชของหมู่บ้านโนนเสลา คือวัดบุญถนอมพัฒนาราม(วัดนอก) และวัดตาแขก(วัดใน)

[Charoen Pattarapitak]

มาชมบรรยากาศแห่นาคโหดของวัดบุญถนอมกันก่อน เรามาถึงที่วัดขณะกำลังเริ่มทำขวัญนาคกันอยู่พอดี
ปีนี้มีผู้บวชวัดนี้จำนวน 5คน พิธีเป็นไปแบบเรียบง่ายสวยงามตามวัฒนธรรมอีสาน

[Charoen Pattarapitak]

ในขณะที่ด้านล่างศาลาทีมงานแห่นาคเตรียมตัวอย่างพร้อมเพียง ส่วนขบวนนำแห่ก็เตรียมตั้งแถวกันอยู่อย่างขะมักเขม้น

[Charoen Pattarapitak]

หลังจากพิธีทำขวัญนาคเสร็จสิ้นลงก็ถึงเวลาแห่นาคกันแล้ว ระยะทางแห่รอบหมู่บ้านนั้นไกลอยู่ทีเดียว นาคจะต้องนั่งอยู่บนแคร่ไม้ไผ่นี้เป็นเวลา 3-4ชั่วโมง เลยทีเดียว ต้องทนร้อนจากแดดและยังต้องทรงตัวจากการเขย่า การโยน อย่างรุนแรง แต่นาคก็สามารถผ่านการทดสอบครั้งนี้กันได้ทุกคนและพร้อมสำหรับการบวชในวันรุ่งขึ้น

[Charoen Pattarapitak]

วันรุ่งขึ้นก็เป็นพิธีการบวช แต่เช้าพ่อแม่ญาติพี่น้องของผู้บวชก็จะมานั่งกันหน้าโบสถ์ ด้านในโบสถ์ขั้นตอนการบวชก็เหมือนอย่างการบวชโดยทั่วไปของชาวไทยพุทธ

[Charoen Pattarapitak]

หลังพิธีพระใหม่จะเดินเวียนรอบโบสถ์ 1รอบโดยมีการโปรยเหรียญโปรยทานให้กับผู้มาร่วมพิธี จากนั้นก็ออกบิณฑบาตกันต่อเลย ถือเป็นการเสร็จสิ้นการบวชอย่างสมบูรณ์

[Charoen Pattarapitak]

มาชมพิธีการของวัดตาแขกกันบ้าง ผอ.รุ่งทิพย์ บุกขุนทด ผู้อำนวยการการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย สำนักงานนครราชสีมา ได้พาเราไปที่หมู่บ้านก่อนวันงานหนึ่งวันเพื่อมายังบ้านของผู้ที่เตรียมจะบวชคนหนึ่ง ชื่อนาคสไปรท์ บรรยากาศการเตรียมงานดูคึกคักมาก เพื่อนบ้านใกล้เคียงมาช่วยกันทำอาหารเลี้ยงแขกเหรื่อกันอย่างสนุกสนาน และเราได้พูดคุยกับแม่นาค คุณแม่เล่าให้เราฟังว่าที่หมู่บ้านโนนเสลานี้ พอรู้ว่าลูกที่เกิดมาเป็นผู้ชายก็จะเริ่มเตรียมการบวชกันเลย โดยจะถักชุดสำหรับนาค ทำหมอนทำร่ม ผมได้ยินได้ฟังแล้วรู้สึกได้ถึงความศรัทธาความยึดมั่นในพุทธศาสนาของชาวโนนเสลาจริงๆ

[Charoen Pattarapitak]

ช่วงเช้าวันงานเพื่อนบ้านจะนำหมอนมาให้และร่วมทำบุญ จากนั้นจะมีการปลงผมนาคโดยเริ่มจากพ่อแม่ญาติผู้ใหญ่ตามลำดับ หลังจากโกนผมเสร็จก็พร้อมสำหรับการบวชนาคในช่วงบ่าย

[Charoen Pattarapitak]

พิธีเริ่มด้วยนาคทุกคนจะไปกราบศาลปู่ตาซึ่งเป็นศาลประจำหมู่บ้านกันก่อน จากนั้นก็จะกลับมาที่วัดเพื่อเข้าทำขวัญนาคกันต่อ บททำขวัญนั้นมีการพรรณนาถึงพระคุณของแม่ เล่าถึงความยากลำบากในการอุ้มท้องการคลอด และมีบทสวดมนต์ภาษาอีสานซึ่งฟังดูไพเราะทีเดียว

[Charoen Pattarapitak]

ทีมงานแห่นาคพร้อม อยากโยนอยากเขย่าเต็มที่แล้วๆๆๆ

[Charoen Pattarapitak]

ชมบรรยากาศการแห่นาคโหดกันเลยครับ

[Charoen Pattarapitak]

ชมกันต่อ

[Charoen Pattarapitak]

บรรยากาศเป็นไปอย่างสนุกสนาน

[Charoen Pattarapitak]

หลายคนอาจมองว่าเป็นความรุนแรง แต่ชาวบ้านโนนเสลาถือเป็นบททดสอบความมุ่งมั่นตั้งใจ บททดสอบความอดทนที่จะบวชทดแทนคุณบิดามารดา สิ่งเหล่านี้เป็นความเชื่อของชาวบ้านโนนเสลา เป็นเสน่ห์เป็นวัฒนธรรม เป็นสิ่งที่ควรค่าแก่การเรียนรู้และสืบทอดกันต่อไป

สอบถามเพิ่มเติมงานแห่นาคโหดได้ที่
อำเภอภูเขียว โทรศัพท์ 0 4486 1000
องค์การบริหารส่วนตำบลหนองตูม โทรศัพท์ 0 4482 3627
การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.)สำนักงานนครราชสีมา โทรศัพท์ 0 4421 3666

[Charoen Pattarapitak]

ก่อนกลับขอมาชมการทอผ้าไหมบ้านจะโปะกันหน่อยดีกว่า
ฟังประวัติที่นี่กันซะหน่อย จากหลักฐานที่ปรากฏตามแผนที่ยุทธศาสตร์สมัยกรุงศรีอยุธยา “ด่านจะโปะ”มีความสำคัญในฐานะเมืองหน้าด่านทางทิศใต้ของเมืองนครราชสีมา เพื่อเป็นกองระวังหน้าคอยสอดแนมข้าศึกและคอยปะทะขัดขวางหน่วงเหนี่ยวไม่ให้ข้าศึกยกทัพประชิดเมืองนครราชสีมาเร็วเกินไป ซึ่งต่อมาในสมัยกรุงธนบุรี(พ.ศ.2321)ในรัชสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรีโปรดฯให้สมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก(รัชกาลที่ 1) ยกกองทัพไปปราบเมืองเวียงจันทน์และได้รับชัยชนะ และได้กวาดต้อนเชลยชายหญิงพร้อมกับ “เพี้ยอุปราชา” ไปที่ด่านจะโปะ จากนั้นชาวเวียงจันทน์จึงตั้งบ้านเรือนเป็นหลักฐานมั่นคง เจ้าพระยานครราชสีมา (ปิ่น) จึงกราบบังคมทูลสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาติ ตั้งด่านจะโปะเป็นเมือง เรียกว่าเมืองปัก และได้มีการแต่งตั้ง เพี้ยอุปราชา เป็นเจ้าเมืองคนแรก ได้รับพระราชทานนามว่า “พระยาวงศาอรรคราช”(ซึ่งกล่าวกันว่าเป็นต้นตระกูลวรธงไชย ขณะนี้) หมู่บ้านธงชัย(บ้านจะโปะ) เป็นหมู่บ้านที่เก่าแก่ที่ยังคงหลงเหลือกลิ่นอายอารยะธรรมของบรรพบุรุษมอญให้เห็นอยู่ อย่างเช่นวิถีการดำรงชีวิต การท่อผ้าไหม การใช้ภาษาที่มีลักษณะแตกต่างจากที่อื่น

[Charoen Pattarapitak]

ฟังประวัติกันไปแล้วเรามาชมการทอผ้าไหมที่ยังใช้วิธีแบบดังเดิมกันต่อเลย

[Charoen Pattarapitak]

มาชมอย่างอื่นกันต่อ ศาลตาปู่ ศาลคู่ชุมชนบ้านจะโป๊ะ ที่มีอายุกว่า 300 ปี และ พิพิธภัณฑ์ชุมชน ที่มีการจัดแสดงเครื่องมือการทอผ้าไหมแบบดั่งเดิม
สิ่งของเครื่องใช้ โบราณ ผ้าไหมอายุกว่า 200 ปี ข้องใหญ่ ไซยักษ์ และจักรยานโบราณ เป็นต้น

[Charoen Pattarapitak]

การมาเยือนชัยภูมิครั้งนี้เราเน้นไปที่งานแห่นาคโหด แต่ชัยภูมิยังมีสถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจอีกไม่น้อยซึ่งเราจะนำภาพสถานที่เหล่านั้นมานำเสนอในโอกาสต่อไป

สอบถามเพิ่มเติมได้ที่
การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.)สำนักงานนครราชสีมา โทรศัพท์ 0 4421 3666


ขอขอบคุณ
ผอ.สมฤดี จิตรจง ผู้อำนวยการภูมิภาคภาคตะวันออกเฉียงเหนือ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย
ผอ.รุ่งทิพย์ บุกขุนทด ผู้อำนวยการการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย สำนักงานนครราชสีมา
การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.)สำนักงานนครราชสีมา

เรื่องและภาพโดย เจริญ ภัทรพิทักษ์